از بزرگان صوفیه قرن چهارم . در منابع نام کامل او را بُنداربن حسین بن محمدبن مهلَّب شیرازی ، و کنیه اش را ابوالحسین آورده اند. وی متولّد شیراز و ساکن ارّجان بوده است (ابونعیم ، ج ۱۰، ص ۳۸۴؛سلمی ، ص ۴۶۷؛جامی ، ص ۲۳۰). تاریخ تولدش مشخص نیست...
عارف و زاهد قرنهای سوّم و چهارم . نام او ابوالحسن بُنان بن محمدبن حَمدان بن سعید و لقبش حمّال است (سلمی ، ص ۲۹۱؛ ابن جوزی ، ۱۴۱۲، ج ۱۳، ص ۲۷۳؛ خطیب بغدادی ، ج ۷، ص ۱۰۳). تاریخ تولد وی در منابع ذکر نشده است . با...
محمدبن فضل ، از زاهدان و مشایخ صوفیه قرن سوم و چهارم . برخی کنیه او را «ابوبکر» دانسته اند (حاجی خلیفه ، ج ۲، ستون ۱۲۱۹؛ بغدادی ، ج ۲، ستون ۳۱) اما سلمی در طبقات الصوفیه که قدیمترین مأخذ درباره اوست آن را «ابوعبدالله » ذکر کرده است...
ابوالحسنعلى‌بن احمدبن جعفر ، خَرَقانى، ابوالحسنعلى‌بن احمدبن جعفر، عارف و صوفى نامدار قرن چهارم و پنجم. خرقانى در روستاى خرقان* نزدیک بسطام* (هجویرى، ص ۲۴۸؛ یاقوت حموى، ذیل «خرقان») و احتمالا در سال ۳۵۲ (رجوع کنید به سمعانى، ج ۲، ص ۳۴۷ـ ۳۴۸) یا ۳۵۱ (خوافى، ج ۲، ص ۵۲۲) به...
خرگوشى، مشهور به ابوسعد زاهد و ابوسعد واعظ، از علما و صوفیان قرن چهارم در نیشابور. کنیه او بنابر ضبط منابع اولیه ابوسعد است (رجوع کنید به خطیب بغدادى، ج ۱۲، ص ۱۸۸؛ فارسى، ص ۵۰۱؛ سمعانى، ج ۲، ص۳۵۰؛ ابن‌عساکر، ص ۲۳۳؛ قس ابن‌جوزى، ج ۱۵، ص ۱۱۵؛ ذهبى،...
شعرا-ر / شعرا-ق / شعرای قرن چهارم / عرفا-ر / عرفا-ف / عرفای قرن چهارم / عرفای متاخر(زن)
از نسوان و ملکزادگان است پدرش کعب نام در اصل از اعراب بوده در بلخ و قزدار و بست در حوالی قندهار و سیستان و حوالی بلخ کامرانیها نموده کعب پسری حارث نام داشته و دختری رابعه نام که او را زین العرب نیز میگفتند. رابعهء مذکوره در حسن و...
لقب وى اوحد الدّین است و از فرزندان شیخ ابو على دقّاق است، و نسب وى تا شیخ ابو على بدین گونه است: عبد اللّه بن مسعود بن محمّد بن على بن احمد بن عمر بن اسماعیل ابن ابى على الدّقاق، قدّس اللّه تعالى ارواحهم. و استاد ابو على را...
تذكره الأولياء ونفحات الانس / شعرا-الف / شعرای قرن پنجم / شعرای قرن چهارم / عرفا-الف / عرفای قرن پنجم / عرفای قرن چهارم
نام وى فضل اللّه بن ابى الخیر است. سلطان وقت بود و جمال اهل طریقت و مشرف القلوب. و در وقت وى همه مشایخ وى را مسخّر بودند. پیر وى در طریقت شیخ ابو الفضل بن حسن سرخسى است. شیخ ابو سعید گفته که: «یک روز مى آمدم، بر در...
نام وى محمّد بن حسین بن محمّد بن موسى السّلمى است. صاحب تفسیر حقایق و طبقات مشایخ است، و غیر آن مصنّفات بسیار دارد. مرید شیخ ابو القاسم نصرآبادى است و خرقه از دست وى دارد، و نصرآبادى مرید شبلى است. و شیخ ابو سعید ابو الخیر بعد از وفات...
شعرا-الف / شعرای قرن پنجم / شعرای قرن چهارم / شيخ ابو سعيد ابو الخير / عرفای قرن پنجم / عرفای قرن چهارم
باب اوّل در ابتداء حالت شیخ ما ابو سعید، قدّس اللّه روحه العزیز بدانک شیخ ما، قدّس الله روحه العزیز، هرگز خویشتن را «من» و «ما» نگفته است. هرکجا ذکر خویش کرده است گفته است: «ایشان، چنین گفته اند و چنین کردهاند.» و اگر این دعاگوى درین مجموع، سخن برین...