بخاری نقشبندی ، امیراحمد ، از صوفیان مؤثر در تأسیس طریقه نقشبندیّه در عثمانی . از سادات حسینی بخارا و نوه خواجه محمود اِنجیر فَغْنَوی که در سلسله پیروان طریقت ، چهار واسطه پیش از بهاءالدّین نقشبند * ، بنیانگذار طریقه نقشبندیه ، بود. ابتدا با ارشاد خواجه عبیدالله احرار...
عبد الله ، بن اسعد بن علی، مورخ، صوفی و شاعر شافعی یمنی قرن هفتم و هشتم. کنیه اش ابو محمد و القابش عفیف الدین، ابوالسعادات، ابوالبرکات و نزیل الحرمین بود. وی به سبب اقامت طولانی اش در مکه و مدینه، به نزیل الحرمین معروف شده است ( شرجی، ص...
شیخ محمود بن عبدالکریم‌بن یحیی، عارف و شاعر نامدار آذربایجانی در قرن هشتم. دربارۀ زندگی او اطلاعات اندکی در دست است. لقب او سعدالدین بود (رجوع کنید به سفینه تبریز، ص ۷۳۳؛ ابن‌کربلایی، ج ۲، ص ۸۸؛ قس حاجی خلیفه، ج ۲، ستون ۱۵۰۵، که گفته لقب او نجم‌الدین بوده...
شعرا-ح / شعرا-ق / شعرای قرن هشتم / عرفا-ح / عرفا-ق / عرفای قرن هشتم
حمید قلندر، صوفى و شاعر فارسى‌گوى شبه‌قاره در قرن هشتم. درباره احوال وى اطلاعات اندکى در دست است. احتمالا وى اهل کیلوکهرى (در شمال هند) بود و به همراه پدرش، تاج‌الدین، به دهلى رفت (رجوع کنید به چراغ‌دهلى، ص ۱۱؛ اعظمى، ص ۲۷۴). تاج‌الدین در آنجا مرید نظام‌الدین اولیاء* (متوفى...
حافظ ، شمس‌الدین محمد(۱)، بزرگ‌ترین غزل‌سراى زبان فارسى و یکى از بزرگ‌ترین شاعران جهان. این مقاله شامل این بخشهاست: ۱) زندگى و احوال شخصى ۲) شعر و فکر ۳) حافظ و عرفان ۴) منتقدان و مخالفان حافظ ۵) تفأل به دیوان حافظ ۶) حافظیه ۱) زندگى و احوال شخصى. در...
امین‌الدین ابوالقاسم، صوفى، فقیه، اصولى و مفسر قرن هفتم و هشتم. نام او به صورت امین‌الدین حاجى بوله (عراقى، مقدمه، ص ۱۴) و حاجی‌امین‌الدین باله (ابن‌کربلائى، ج ۱، ص ۱۵۴) نیز ضبط شده، اما یقینآ نام او امین‌الدین حاجى/ حاج‌بُلَه بوده است (رجوع کنید به سفینه تبریز، جاهاى متعدد؛ نیز...
عرفا-ج / عرفا-س / عرفا-ش / عرفای قرن هشتم / عرفای قرن هفتم
عارف شبه‌قاره در قرن هفتم و هشتم. تاریخ تولد او معلوم نیست [ در گلزار ابرار (غوثی شطّاری، ص۱۱۲) اصل او ترکستانی و محل تولدش بنگال ثبت شده (نیز رجوع کنید به اکرم، ص۳۱۵) ولی در منابع متأخر آمده است که نسل او به قریش می‌رسد و پدرش، محمد، از...
اسماعیل بن ابراهیم ، عارف و عالم بزرگ یمنی قرن هشتم و مؤسس طریقت جبرتیه . نام کامل او اسماعیل بن ابراهیم بن عبدالصمد هاشمی عقیلی جبرتی است . وی در ۷۲۲ در شهر زَبید یمن به دنیا آمد. نَسَبش به عقیل ، برادر امام علی علیه السلام ، می...
عبدالکریم قطب‌الدین‌بن ابراهیم، عارف و صوفی محقق (متوفی ۸۲۶)، از نوادگان شیخ عبدالقادرِ گیلانی *(بنیانگذار سلسله قادریه، متوفی ۵۲۱). با استناد به شعری از وی (اَ لِعبدک الجیلی منکَ عنایهٌ) در کتاب الانسان الکامل فی معرفه الاواخر و الاوائل (ج ۲، ص ۴۴)، شهرت او جیلی است نه جیلانی. همچنین...
شیخ محمد، مرید و خلیفه ممتاز خواجه نظام الدین اولیا (متوفی ۷۲۵) و عارف معروف سلسله چشتی . در هانْسی (در اتراپرادش کنونی ) در ۶۵۴ به دنیا آمد. کتاب قدوری را نزد عمویش خواند و کتاب نافع را از بر کرد و فقه و تفسیر و حدیث را فرا...