عرفای قرن سوم

باروسی ، ابوالحسن سُلْم بن حسن ، از صوفیه خراسان در قرن سوم . نسبت او به باروس است که قریه ای در نزدیکی دروازه نیشابور بوده است . به نقلِ سمعانی در الانساب از تاریخ الصوفیه ، تألیف ابوعبدالرحمن سُلَمی ، باروسی از «قدمای مشایخ نیشابور» و استاد حمدون …

باکویی ، ابوعبداللّه محمدبن عبداللّه بن عبیداللّه بن باکویه شیرازی ، از مشایخ صوفیه در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم ، متوفی در ذوالقعده ۴۲۸٫ نسبت «باکویی » به صورتهای دیگری نیز آمده که موجب ظهور مشکلی شده است . سمعانی (ج ۲، ص ۵۵) او را در …

ابوسعید خرّاز ،احمدبن عیسى بغدادى، عارف قرن سوم. غیر از لقب خرّاز (براى وجوه این نام‌گذارى رجوع کنید به ابونصر سراج، ص ۱۹۶؛ انصارى، ص ۱۵۹ـ۱۶۰؛ جامى، ص ۷۲) او را با القاب لسان‌التصوف (رجوع کنید به عطار، ص ۴۵۶) و قمرالصوفیه (خطیب بغدادى، ج ۴، ص ۲۷۶؛ ذهبى، ج …

حسین بن حَمدان جُنبلانى، کنیه‌اش ابوعبداللّه، از نخستین مشایخ نُصیریّه*. او در نیمه دوم سده سوم به دنیا آمد. درباره تاریخ و محل دقیق تولد در منابع اولیه اطلاعى در دست نیست. محمدامین غالب طویل (ص ۲۰۶)، سال تولد او را ۲۶۰ دانسته است. حسین‌بن حمدان در خاندانى شیعى پرورش …

 محمّد‌بن علی، کنیه اش ابوجعفر، از عارفان بغداد در قرن سوم. از زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست. گفته اند که با ابوالحسین نوری و سمنون‌بن حمزه و سَری سَقَطی* مصاحبت داشته است (سلمی، ص۱۶۴، ۱۹۵؛ قشیری، ص۴۰۷). جنید بغدادی*، به گفتۀ خود، شاگرد محمّد‌بن علی قصّاب بوده است …

 ابوبکر محمدبن علی، عارف اهل بغداد در سدۀ سوم .از تاریخ ولادت و سرگذشت وی اطلاعات اندکی وجود داد. برخی شهرت او را کنانی ذکر کرده‌اند (ابن‌جوزی، ج۲، ص۲۷۵؛ ابن‌اثیر، ج۷، ص۱۰۷). وی از اصحاب جنید، ابوسعید خراز و ابوالحسن نوری بود (سلمی، ص۳۷۳؛ ابن‌اثیر، همانجا). جنید و کتانی در …

 از عرفای خراسانی الاصل و از صوفیان مشهور بغداد در قرن سوم. احمدبن محمد بَغَوی هروی به ابن بَغَوی مشهور و به نوری ملقب بود (سلمی، ۱۴۰۶، ص ۱۶۴؛ ابونعیم اصفهانی، ج۱۰، ص ۲۴۹). برخی کنیۀ وی را ابوالحسن ، ولی اغلب کنیه¬اش را ابوالحسین نوشته¬اند( گفته «برخی» و «اغلب» …

سمنون ‌بن حمزه ، (یا عبداللّه) ابوالحسن خواص، از عرفاى مکتب بغداد در قرن سوم. او اهل بصره و ساکن بغداد بود (ابونعیم، ج ۱۰، ص ۳۰۹؛ قشیرى، ص ۴۰۷). از زندگى و مراحل تعلیم و تعلم و سیر و سلوک او اطلاعى در دست نیست، اما همین‌قدر می‌دانیم که …

 سهل‌بن عبداللّه تسترى ، از مشایخ صوفیۀ خوزستان و عراق عجم در قرن سوم. حوادث زندگى سهل به‌طور دقیق روشن نیست. وى در ۲۰۳ در تستر (شوشتر) به‌دنیا آمد. با اینکه بیشتر ساکنان تستر نژاد عربى داشتند و اقوالى که از سهل باقى مانده نیز به زبان عربى است، ولى …

شاه شجاع کرمانى ، از صوفیان قرن سوم. در برخى منابع او را شاهِ شجاع کرمانى نامیده‌اند (عطار، ص ۳۷۷؛جامى، ص ۸۴). وى به ابوالفوارس ملقب بود که احتمالا نشانه‌اى از بزرگ‌زادگى یا مهارت او در اسب سوارى بوده است (هجویرى، ص ۲۱۱؛همان، تعلیقات عابدى، ص ۷۵۲). گفته‌اند او ملک‌زاده‌اى …