عزالدین ابوحامد عبدالحمید بن هبهالله بن محمد بن محمد بن محمد بن حسین بن ابیالحدید مداینی، در اوّل ذی الحجه ۵۸۶ق/۱۱۹۱م، در مدائن دیده به جهان گشود و در همان شهر پرورش یافت. به مناسبت نزدیکی با ابن علقمی، وزیر شیعه مستعصم عباسی، در شمار کاتبان دیوان دارالخلافه درآمد.[۱] وی ابتدا کتابت دارالتشریفات را برعهده داشت. در …
بیشتر بخوانید »زندگینامه ابوالفضل مهلبی ازدی «بهاء زهیر» (۶۵۶-۵۸۱ه.ق)
بهاء زُهَیْر ، ابوالفضل بن محمدبن علی مُهَلَّبی اَزْدی (معروف به بهاء زهیر)، شاعر نامی عرب در عصر ایّوبیان . در پنجم ذیحجه ۵۸۱ در مکه به دنیا آمد. در نوجوانی به مصر رفت و در قُوص (واقع در مصر علیا) به آموختن قرآن و ادب همت گماشت و سرانجام …
بیشتر بخوانید »زندگینامه تاج الدین ابوالفتح عثمان بلطی(۵۲۴-۵۹۹ه.ق)
بَلَطی ، تاج الدین ابوالفتح عثمان بن عیسی بن منصور، نحوی ، شاعر و ادیب عرب در قرن ششم . وی ، به گفته خودش ، اصلاً از شهر بَلَط (یا بَلَد) نزدیک مَوصِل بوده و سه روز مانده به آخر رمضان ۵۲۴ در شهر موصل ، در قبیله بنی …
بیشتر بخوانید »زندگینامه ابوالقاسم بدیع اُسطُرلابی(قرن ششم)
بدیع اُسطُرلابی ، ابوالقاسم (یا اَسطرلابی / اصطرلابی )، بدیع الزمان ابوالقاسم هِبَّهُ اللّه بن حسین بن احمد (یا یوسف )، منجم ، شاعر و سازنده ابزارهای نجومی در قرن ششم . وی به دلیل مهارت در ساختن انواع اسطرلاب * ، اسطرلابی خوانده شد (یاقوت حموی ، ج ۱۹، …
بیشتر بخوانید »زندگینامه ابوطاهر خاتونى( اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم)
خاتونى، ابوطاهر، شاعر فارسى سراى و دبیر دیوان سلجوقیان در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم. هدایت در مجمع الفصحا (ج ۱، ص ۱۴۱) نامش را کمالالدین ذکر کرده که در منابع کهنتر نیامده است و ظاهراً سندیت ندارد. او ملقب به موفق الدوله و مشهور به الموفق خاتونى …
بیشتر بخوانید »زندگینامه خاقانى شروانى(متوفی۵۹۵ه ق)(دانشنامه جهان اسلام)
خاقانى شروانى، افضل الدین بدیل بن على، قصیده سراى نامى سده ششم. از مادرى عیسوىِ نسطورى که اسلام آورده بود (رجوع کنید به خاقانى، ۱۳۳۳ش، ص ۲۱۵) در شهر شروان چشم به جهان گشود. اغلب تذکره نویسان (از جمله دولتشاه سمرقندى، ص ۷۸؛ هدایت، ج ۱، بخش ۲، ص ۶۰۸) …
بیشتر بخوانید »زندگینامه شیخ احمد رِفاعى(متوفی۵۷۸ه ق)
احمدبن علیبن احمد، کنیهاش ابوالعباس، معروف به ابنرفاعى، از عرفاى شافعى قرن ششم و مؤسس طریقت رفاعیه*. برخى تذکرهها (ابنخلّکان، ج ۱، ص ۱۷۱؛ شعرانى، ج ۱، ص۱۴۰) او را عربیالاصل و از قبیله بنیرفاعه و برخى دیگر (صفدى، ج ۷، ص ۲۱۹؛ ابنملقن، ص ۹۴) وى را مغربیالاصل معرفى …
بیشتر بخوانید »زندگینامه علی سِیفى نیشابورى«حکیم» (قرن ششم)
علیبن احمد ملقب به حکیم، شاعر و نویسندۀ نیمۀ دوم قرن ششم. تاریخ ولادت و فوت وى معلوم نیست. دولتشاه (ص ۱۸۹) او را شاگرد فرید کاتب (متوفى بعد از ۶۱۷) و مداح سلطان تکش خوارزمشاه (۵۶۸ـ۵۹۶) دانسته است (نیز رجوع کنید به خلیل، ج ۱، ص ۲۷۹؛ آذربیگدلى، ص …
بیشتر بخوانید »زندگینامه محمد شرفالدین عبدالمؤمن(متوفی۵۹۱ه ق)
شرفالدین عبدالمؤمن ، محمدبن هبهاللهبن محمدبن هبهالله بن حمزه شغروه اصفهانی، از عالمان و شاعران قرن ششم. در منابع، نام شغروه به شکلهای متفاوت آمده است: شمروه (ابن ابیالوفا، ج ۳، ص ۵۶۸)، شغروه (همان، ج ۲،ص ۱۱۳)، سغرویه (همان، ج ۲، ص ۲۰۲)، شروه (همان، ج ۲، ص ۴۷۷)، …
بیشتر بخوانید »زندگینامه عمادی غزنوی (قرن ششم)
شاعر پارسیگوی و مدیحهسرای قرن ششم. برخی او را فرزند مختاری غزنوی دانستهاند (رجوع کنید به آذربیگدلی، ص۵۷۴؛ اوحدی دقاقی بلیانی، ج۴، ص۲۴۱۰). نام اصلی و تاریخ تولد وی معلوم نیست . کسانی که به شرح زندگانی او پرداختهاند، اغلب از وی با عنوان عمادی یاد کردهاند. عوفی در لبابالباب …
بیشتر بخوانید »