سیدجعفر ، معروف به حکیم ابوعلی خان از علمای شیعه در هند. وی در ۱۲۰۲ در دهلی به دنیا آمد؛ ادبیات عرب ، فقه و حدیث را نزد علامه فیلسوف میرزا محمد کامل (متوفی ۱۲۳۵)، مؤلف النّزهه الاثنی عشریّه ، و طب را نزد حکیم رضی الدین امروهی آموخت (صدرالافاضل ، ص ۶۹؛ حسنی ، ج ۷، ص ۱۷؛ امین ، ج ۴، ص ۸۰؛ آقابزرگ طهرانی ، ۱۴۰۴، جزء ۲، قسم ۱، ص ۲۳۲ـ۲۳۳).
آثار
بیشتر آثار او در پاسخ به رساله ها و کتب مخالفان شیعه است . کشف الغمام عن تعزیه الامام را در جواز و استحباب تعزیه امام حسین علیه السلام و در پاسخ به کتاب مولوی عبدالحیّ نوشت . پس از آن نیز در پاسخ به ردّیه های مولوی رشیدالدین خان (متوفی ۱۲۴۹) کشف الرَّیْن عن تعزیه الحسین و کشف السّحاب را تألیف کرد (منزوی ، ج ۲، ص ۱۱۷۰).
آثار دیگر بنارسی عبارت است از:
معین الصّادقین (به فارسی )، در ردّ رجوم الشیّاطین ، تألیف فاضل رشید، صاحب شوکه العمریّه و شاگرد عبدالعزیز دهلوی که خود ردّیه ای است بر باب نهم النزهه الاثنی عشریّه ؛
برهان الصادقین در ردّ باب هفتم تحفه اثنی عشریه ؛
تکسیر ( کسر ) الصّنمین (به فارسی )، در ردّ باب دهم تحفه اثنی عشریه ؛
شفاء المسلمین (به فارسی )، در ردّ تبصره الایمان ِ سلامتعلی بنارسی ؛
و هادی المخالفین ، ردّ بر تحفه المسلمین .
تنها اثر مطبوع بنارسی کشف الرّین عن تعزیه الحسین (به فارسی ) است (صدرالافاضل ؛ حسنی ؛ امین ، همانجاها؛ آقابزرگ طهرانی ، ۱۴۰۳، ج ۳، ص ۹۷، ج ۱۸، ص ۳۷، ج ۲۱، ص ۲۸۵؛ همو، ۱۴۰۴، همانجا؛ کشمیری ، ص ۴۲۷؛ کحاله ، ج ۳، ص ۱۳۵ـ۱۳۶).
رحلت
وی در ۲۱ صفر ۱۲۷۲ وفات یافت (صدرالافاضل ؛ حسنی ، همانجاها).
منابع :
(۱) محمد محسن آقابزرگ طهرانی ، الذریعه الی تصانیف الشیعه ، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی ، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳؛
(۲) همو، طبقات اعلام الشیعه ، جزء ۲: الکرام البرره ، مشهد ۱۴۰۴؛
(۳) محسن امین ، اعیان الشیعه ، چاپ حسن امین ، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳؛
(۴) عبدالحی حسنی ، نزهه الخواطر و بهجه المسامع والنواظر ، ج ۷، حیدرآباد دکن ۱۳۷۸/۱۹۵۹؛
(۵) مرتضی حسین صدرالافاضل ، مطلع الانوار: احوال دانشوران شیعه پاکستان و هند ، ترجمه محمد هاشم ، مشهد ۱۳۷۴ ش ؛
(۶) عمررضا کحاله ، معجم المؤلفین ، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛
(۷) محمد مهدی کشمیری ، تکمله نجوم السماء ، قم ( تاریخ مقدمه ۱۳۹۷ ) ؛
(۸) احمد منزوی ، فهرست مشترک نسخه های خطی فارسی پاکستان ، اسلام آباد ۱۳۶۲ـ۱۳۷۰ ش .
دانشنامه جهان اسلام جلد ۴
