ابوالمفاخر خواجه حکیم سراج الدین ابوعمر عثمان بن عمر (یا محمد) مختاری غزنوی از شاعران بزرگ دربار غزنویان در اواخر قرن پنجم و نیمهء اول قرن ششم هجری است.
وی با ابراهیم بن مسعود غزنوی و مسعودبن ابراهیم و عضدالدوله شیرزادبن مسعودبن ابراهیم و جز آنها معاصر بوده است علاوه بر سلاطین غزنویان قاوردیان کرمان مخصوصاً سلطان ارسلانشاه سلجوقی را مدح گفته است.
وی با ابوالفرج رونی و مسعودبن سعد سلمان و سنائی معاصر بوده است و سنائی در مدح او قصیده گفته و در آن مختاری را به معانی شعر بکر ستوده وفات مختاری را به سال( ۵۴۴ تا ۵۴۹ ه ق) دانسته اند.
دیوان او را قریب هشت هزار بیت نوشته اند از وی مثنوی مشهوری بنام شهریارنامه در دست است و آن را به خواهش سلطان مسعودبن ابراهیم به نظم درآورده است آخرین ابیات شهریارنامه چنین است:
بسر شد کنون نامه شهریار بتوفیق یزدان پروردگار
شها شهریارا سرا سرورا نگهدار تختا جهان داورا
(از تاریخ ادبیات صفا و فهرست سپهسالار).
لغت نامه دهخدا
