بسطامی ، علی بن طیفور ، مورخ و ادیب دربار سلطان عبدالله قطب شاه (۱۰۳۵ـ۱۰۸۳) و جانشین او سلطان ابوالحسن (۱۰۸۳ـ۱۰۹۸). در جوانی از بسطام به دکن مهاجرت کرد و در آنجاتحت تأثیر روحانی شیعی ، شیخ ملک محمد انصاری ، قرار گرفت . تا هنگام سقوط سلسله قطب شاهیه * در ۱۰۹۸ ساکن گُلکُندَه بود، سپس به ایران بازگشت .
آثار
بسطامی چهار کتاب عربی را به فارسی ترجمه و دو کتاب فارسی تألیف کرده است .
چهار ترجمه او عبارت اند از:
عیون اخبارالرضا از ابن بابویه ( ( به نام ) تحفه ملکی ، خاتمه ۱۰۵۸، نسخه خطی ، فارسی ۱۴۱۲، کتابخانه آصفیه ، حیدرآباد)؛
مکارم الاخلاق طبرسی (خاتمه ۱۰۶۵)؛
گزیده هایی از نوشته های خواجه عبدالله انصاری ( انوارالتحقیق ، نسخه خطی ، ۲۸۹، کتابخانه سالار جنگ ، حیدرآباد) و
تحفه الغرائب مشتمل بر احادیث نبوی و کلمات قصار مشایخ و فضلا.
آثار فارسی او عبارت اند از:
تحفه قطبشاهی ،
مجموعه ای از کلمات قصار به سبک مرآت الامرا و دیگری حدائق السلاطین فی کلام الخواقین (تألیف ۱۰۹۲ به فرمان سلطان ابوالحسن قطب شاه )،
که تذکره ای شامل ترجمه احوال شاعران و نیز اطلاعات تاریخی نظیر مکاتبات میان فرمانروایان ایران و هند است (گ ۱۵۱).
اثر اخیر به سه حدیقه و چند طبقه تقسیم شده است . دو حدیقه اول درباره سلسله های ایرانی پیش از اسلام و چند پادشاه مسلمان آسیای مرکزی و هند است ، و در سومین حدیقه به اشعار وزرای برجسته ، امرا و سایر دیوانیان پرداخته است (گ ۱۲۰ـ۲۰۰).
منابع :
(۱) علی بن طیفور بسطامی ، تحفه الغرائب ، نسخه خطی کتابخانه سالار جنگ ، حیدرآباد، ش ۶۰۸، گ ۱۶؛
(۲) همو، حدائق السلاطین فی کلام الخواقین ، نسخه خطی کتابخانه سالار جنگ ، حیدرآباد، ش ۲۱۳، گ ۲۰۱ پ ؛
(۳) T. N. Devare, A short history of Persian literature , Poona 1960, 346;
(۴) D.N.Marshall, Mughals in India: a bibliographic survey , vol. I: manuscripts, Bombay 1967, 58-59;
(۵) Jan Rypka, et al., Iranische Literaturgeschichte , Leipzig 1959, 427;
(۶) H. K. Sherwani, History of the Qutb Shahi dynasty , New Delhi 1974, 603, 687;
(۷) C. A. Storey, Persian literature: a bio- bibliographical survey , vol. I. London 1927, 177, 209.
دانشنامه جهان اسلام جلد ۳
