بِسکِری ، ابوالقاسم ، یوسف بن علی بن جِبّاره بن محمدبن عُقَیل هذلیِ مغربیِ بسکری ، نحوی نابینا و متکلم و عالم به قرائات شاذّ و مشهور قرآن در قرن پنجم . در۴۰۳ به دنیا آمد.
کثیرالسفر بود و از بِسکِره مغرب به سرزمینهای شرقی جهان اسلام سفر کرد و از دورترین دیار مغرب تا باب فرغانه از محضر بسیاری از مشایخ علمی کسب دانش کرد و قرائتهای مختلف را فراگرفت (زرکلی ، ج ۸، ص ۲۴۲؛ ذهبی ، ج ۳، ص ۲۶۲؛ یاقوت حموی ، ۱۹۶۵، ج ۱، ص ۶۲۵).
در بغداد، از کسانی چون ابوالعلاء محمدبن علی بن یعقوب واسطی قرائت آموخت ، در اصفهان ، از حافظ ابونُعیم احمدبن عبدالله اصفهانی (متوفی ۴۳۰) سماع حدیث کرد، و در نیشابور، نزد زین الاسلام ابوالقاسم قشیری (متوفی ۴۶۵) حدیث خواند و قشیری در مسائل نحوی از آرای او استفاده می کرد (ناصر یفینی ، ص ۷۵۱ـ۷۵۲) علاوه بر این ، از دیگر مشایخ حدیث نیشابور، چون احمد مغربی و حاکم نیشابوری و مَخلَدی و خَفاف و ابوبکربن ابی القاسم (همان ، ص ۷۵۲) سماع حدیث کرد.
خواجه نظام الملک طوسی در ۴۵۸ او را در مقام مُدرس قرائات قرآن در مسجد نظامیه نیشابور منصوب و برای او حقوق ماهانه مقرر کرد.
رحلت
بسکری در این منصب باقی بود تا در ۴۶۵ درگذشت (همان ، ص ۷۵۱ـ۷۵۲؛ یاقوت حموی ، ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷، ج ۲۰، ص ۶۲). او در قرائات قرآن کتاب الکامل را نوشت (یانعی ، ج ۳، ص ۷۲؛ زرکلی ؛ ذهبی ، همانجاها).
منابع :
(۱) محمدبن احمد ذهبی ، العبر فی خبر من غبر ، ج ۳، چاپ فواد سید، کویت ۱۹۸۴؛
(۲) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت ۱۹۸۹؛
(۳) ابراهیم بن محمد صریفینی ، تاریخ نیسابور: المنتخب من السیاق ، چاپ محمد کاظم محمودی ، قم ۱۳۶۲ ش ؛
(۴) عبدالله بن اسعد یافعی ، مرآه الجنان و عبره الیقظان ، بیروت ۱۴۱۷/۱۹۹۷؛
(۵) یاقوت حموی ، معجم الادباء ، مصر۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/۱۹۳۶ـ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ؛
(۶) همو، معجم البلدان ، چاپ فردیناند ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵٫
دانشنامه جهان اسلام جلد ۳