زندگینامه دکترمهرداد بهار( زبان شناس و اسطوره شناس ایرانی)(۱۳۷۳-۱۳۰۸ش)

زبان شناس و اسطوره شناس ایرانی . فرزند محمدتقی بهار * (ملک الشّعراء) بود. در دهم مهر ۱۳۰۸ ش زاده شد. مادرش از خانواده دولتشاهی کرمانشاه بود (بهار، ۱۳۷۳ ش ، ص ۱۷۰، ۱۷۴).

تحصیلات ابتدایی را در مدرسه جمشید جم و متوسطه را در دبیرستانهای فیروز بهرام و البرز تهران گذرانید؛ سپس به دانشکده ادبیات دانشگاه تهران رفت . پس از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در زمان دانشجویی ، به سبب فعالیتهای سیاسی ، دو سال زندانی شد و در ۱۳۳۶ ش موفق به اخذ درجه لیسانس ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید.

در ۱۳۳۸ ش به انگلستان رفت و در مدرسه شرقی و افریقاییِ دانشگاهِ لندن نزد استادانی چون مری بویس ، مکنزی و هِنینگ به ادامه تحصیل در رشته مطالعات کهن و میانه ایرانی پرداخت و در ۱۳۴۴ ش مدرک فوق لیسانس گرفت . در ۱۳۴۶ ش با دفاع از پایان نامه خود تحت عنوان «آفرینش در اساطیر ایران » موفق به اخذ دکتری در رشته زبان شناسی و زبانهای ایران باستان از دانشگاه تهران شد (رجوع کنید به همان ، ص ۱۸۹ـ۱۹۱؛ همو، ۱۳۷۵ ش ، (ص ۵۱۵).

پس از آن ، با بنیاد فرهنگ ایران ، فرهنگستان زبان ایران و فرهنگستان ادب و هنر همکاری کرد، و به تدریس زبانهای ایران باستان و فرهنگ و اساطیر و ادیان ایرانی در دانشکده ادبیات و الهیات دانشگاه تهران پرداخت (همو، ۱۳۷۳ش ، ص ۱۹۵).

زمینه اصلی پژوهشهای بهار اساطیر و ادیان ایرانی است که در این باره بیشتر به بُن مایه های هندواروپایی و تنوّع ادیان و آیینهای ایران باستان و تأثیر اساطیر و ادیان بین النّهرین بر پاره ای از آنها تأکید و توجه دارد (رجوع کنید به همان ، ص ۱۹۹ـ۲۳۳؛ راشد محصل ، ۱۳۷۵ش ، ص ۶؛ همو، ۱۳۷۶ش ، ص ۲۰).

مهمترین آثار او عبارت است از :

۱) واژه نامه بُنْدِهِش ، تهران ۱۳۴۵؛

۲) واژه نامه گزیده های زادِسْپَرَم ، تهران ۱۳۵۱؛

۳) اساطیر ایران ، تهران ۱۳۵۲، چاپ دوم آن با تجدیدنظر و افزوده ها به نام پژوهشی در اساطیر ایران ، پاره نخست ، تهران ۱۳۶۲، و چاپ سوم آن با افزوده ها و تغییرات ، پاره نخست و دوم ، تهران ۱۳۷۵؛

۴) ترجمه و گزارشِ بُنْدِهِش ، اثر فَرْنَبغ دادَگی ، تهران ۱۳۶۹؛

۵) جستاری چند در فرهنگ ایران (مجموعه مقالات )، تهران ۱۳۷۳؛

۶) ادیان آسیایی ، تهران ۱۳۷۵٫ علاوه براینها چند کتاب برای کودکان نیز دارد (برای فهرست آثار او رجوع کنید به «کتابشناسی دکتر مهرداد بهار»، ص ۱۶۶ـ ۱۶۹). بهار براثر بیماری خونی در ۲۲ آبان ۱۳۷۳ درگذشت .

منابع :

(۱) مهرداد بهار، پژوهشی در اساطیر ایران ، تهران ۱۳۷۵ ش ؛
(۲) همو، «گفتگو با مهرداد بهار»، کلک ، ش ۵۴ (شهریور ۱۳۷۳)؛
(۳) محمدتقی راشد محصل ، «چرا عمر طاووس و دراج کوته »، در یاد بهار : یادنامه دکتر مهرداد بهار ، تهران ۱۳۷۶ ش ؛
(۴) همو، « ( درباره ) ادیان آسیایی در عهد باستان »، جهان کتاب ، سال اول ، ش ۱۷ (نیمه دوم تیرماه ۱۳۷۵)؛
(۵) «کتابشناسی دکتر مهرداد بهار»، کلک ، ش ۵۴ (شهریور ۱۳۷۳).

دانشنامه جهان اسلام نویسنده جلد ۴