بِشْربن موسی ، ابوعلی بن صالح بن شیخ بن عَمِیره اسدی بغدادی ، از محدثان اهل سنت (۱۹۰ـ ۲۸۸). از جزئیات زندگی او اطلاعی در دست نیست ، لاکن به نوشته خطیب بغدادی (ج ۷، ص ۸۶؛ صفدی ، ج ۱۰، ص ۱۵۶؛ ابن جوزی ، ج ۱۲، ص ۴۱۸) پدران او دارای عظمت و ریاست بوده اند و خودش محدثی واثق و امین بوده است .
همو (ج ۷، ص ۸۷؛ ابن کثیر، ج ۱۱، ص ۸۵) از ابوبکر خلال * (متوفی ۳۱۱) فقیه بزرگ حنبلی ، نقل می کند که بشربن موسی مورد احترام و تکریم احمد حنبل * بوده و او سفارش بشر را به عبدالله بن زبیر حَمیدی کرده است . حُمَیدی ، مفتی مکه و شاگرد بزرگ شافعی ، صاحب مُسنَدِ حمیدی و بشر راوی آن بوده است (ذهبی ، سیر ، ج ۱۰، ص ۶۱۶ـ۶۱۷).
بشربن موسی از محدثان بزرگی چون
هَوذَه بن خلیفه ، اَصمعی ،
حسن بن موسی اَشْیَب ،
ابو نُعَیم فضل بن دکین ،
سعیدبن منصور خراسانی ،
روح بن عباده حدیث شنیده است (ابن کثیر، همانجا؛ ابن جوزی ، همانجا).
محدثانی نیز از وی حدیث شنیده اند، از جمله :
ابوعلی بن صَواف ،
ابوبکر شافعی ،
ابوبکر قَطیعی ،
ابوالقاسم طبرانی ،
احمدبن کامل . به نوشته ذهبی (همان ، ج ۱۳، ص ۳۵۴) برخی از احادیث عالی السّند بشربن موسی در الغیلانیّات ابوبکر شافعی و القطیعیات ابوبکر قطیعی ذکر شده است .
منابع :
(۱) ابن ابی حاتم ، کتاب الجرح والتعدیل ، حیدرآباد دکن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳، چاپ افست بیروت ( بی تا. ) ، ج ۲، ص ۳۶۷؛
(۲) ابن جوزی ، المنتظم فی تاریخ الملوک والامم ، چاپ محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت ۱۴۱۲/۱۹۹۲؛
(۳) ابن عماد، شذرات الذّهب فی اخبار من ذهب ، بیروت ( بی تا. ) ، ج ۲، ص ۱۹۶؛
(۴) ابن کثیر، البدایه والنّهایه فی التاریخ ، بیروت ( بی تا. ) ؛احمدبن علی خطیب
(۵) بغدادی ، تاریخ بغداد ، مدینه ( بی تا. ) ؛
(۶) محمدبن احمد ذهبی ، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر والاعلام ، چاپ عمر عبدالسلام تدمری ، ج ۲۰: حوادث و وفیات ۲۸۱ـ۲۹۰ ه ، بیروت ۱۴۱۱/۱۹۹۱، ص ۱۳۳ـ۱۳۴؛
(۷) همو، سیراعلام النّبلاء ، ج ۱۰، چاپ شعیب ارنؤوط و محمد نعیم عرقسوسی ، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲؛
(۸) همان ، ج ۱۳، چاپ شعیب ارنؤوط و علی ابوزید، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳؛
(۹) همو، کتاب تذکره الحفاظ ، ج ۲، حیدرآباد دکن ۱۳۸۸/۱۹۶۸، ص ۶۱۱ـ۶۱۲؛
(۱۰) خلیل بن ایبک صفدی ، کتاب الوافی بالوفیات ، ج ۱۰، چاپ جاکلین سوبله و علی عماره ، ویسبادن ۱۴۰۰/۱۹۸۰٫
دانشنامه جهان اسلام جلد ۳