بُرَیْدَه بن حُصَیْب ، صحابی ، و رئیس قبیله اَسْلَم بن اَفْصی ‘. در هجرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم از مکه به مدینه ، هنگامی که ایشان در قرارگاه الغمیم توقف فرمودند، بریده همراه با هشتاد خانواده وابسته اسلام آورد، اما به گفته ابن حَجَر عسقلانی (ج ۱، ص ۱۴۶)، وی پس از غزوه بَدْر مسلمان شد.
بریده در مدینه به پیامبر نپیوست ، مگر پس از غزوه اُحُد، که در آنجا اقامت گزید و در همه غزوات پیامبر شرکت کرد. در سال نهم هجرت ، یک بار برای گرفتن خراج از اَسلَم و غِفار فرستاده شد، و بار دیگر برای دعوت آنان ، که به غزوه تبوک بپیوندند. پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم ، به اقامت در مدینه تا بنیادیابی بصره ادامه داد و سپس بدانجا نقل مکان کرد.
بریده در خراسان جنگید و در مرو اقامت کرد و همانجا، در زمان فرمانروایی یزیدبن معاویه (۶۰ـ۶۴)، درگذشت (ابن اثیر، ۱۹۷۰ـ۱۹۷۳، ج ۱، ص ۲۰۹؛ ابن حجر عسقلانی ، همانجا).
ابن اثیر (۱۳۹۹ـ۱۴۰۲، ج ۳، ص ۴۸۹) و بلاذری (ص ۵۰۷) گفته اند که وی با ربیع بن زیاد جزو پنجاه هزار تنی بود که در ۵۱ به فرمان زیادبن اَبیه همراه خانواده خود از بصره و کوفه به خراسان کوچیدند. به نوشته ابن حجر عسقلانی (همانجا) وی در ۶۳ درگذشته است .
منابع :
(۱) ( ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفه الصحابه ، چاپ محمدابراهیم بنا و محمداحمد عاشور، قاهره ۱۹۷۰ـ۱۹۷۳؛
(۲) همو، الکامل فی التاریخ ، بیروت ۱۳۹۹ـ۱۴۰۲/۱۹۷۹ـ۱۹۸۲؛
(۳) ابن حجر عسقلانی ، کتاب الاصابه فی تمییزالصحابه ، مصر ۱۳۲۸ ) ؛
(۴) ابن سعد، کتاب الطبقات الکبیر ، چاپ ادوارد سخو، لیدن ۱۳۳۱ـ۱۳۴۷/ ۱۹۰۴ـ۱۹۴۰، ج ۴، قسم ۱، ص ۱۷۸ـ۱۷۹؛
(۵) ( احمدبن یحیی بلاذری ، کتاب فتوح البلدان ، چاپ صلاح الدین منجد، قاهره ۱۹۵۶ ) ؛
(۶) محمدبن جریر طبری ، تاریخ الرسل والملوک ، چاپ دخویه … ( و دیگران ) ، لیدن ۱۸۷۹ـ۱۹۰۱، سلسله اول ، ص ۱۳، ۱۵۷۹، سلسله سوم ، ص ۲۳۴۸ـ ۲۳۴۹، ۲۳۷۱، ۲۵۳۹؛
(۷) ( یحیی بن شرف نووی ، تهذیب الاسماء واللغات ، تهران ، بی تا. ) ، قسم ۱، جزء۱، ص ۱۳۳؛
(۸) L. Caetani, Annali dell’Islam , Milano 1905-1926, index.
تکمله . بریده اسلمی پس از درگذشت رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم به هواداری علی علیه السّلام از بیعت با ابوبکر امتناع ورزید (تستری ، ج ۲، ص ۲۸۷ـ ۲۸۸، ۲۹۱). وی از پیامبر حدیث نقل کرده و ابوداوود صاحب مسند، از او روایت کرده است .
فرزندش عبدالله بن بریده ، و نوادگانش اوس بن عبدالله و سهل بن عبدالله نیز از او روایت کرده اند (کشّی ، ص ۳۰، ۳۸، ۹۴؛ابن قتیبه ، ج ۱، ص ۳۸، ج ۳، ص ۱۱۹). نام پدر بریده در برخی از آثار شیعه (مامقانی ، ج ۱، بخش ۲، ص ۱۶۶؛ستری ، ج ۲، ص ۲۸۷) «خَضیب » ذکر شده است .
منابع :
(۹) ابن قتیبه ، کتاب عیون الاخبار ، بیروت ، ( بی تا. ) ؛
(۱۰) محمدتقی تستری ، قاموس الرجال ، قم ۱۴۱۰ ـ ۱۴۱۵؛
(۱۱) محمدبن عمر کشّی ، اختیار معرفه الرجال ، تلخیص محمدبن حسن طوسی ، چاپ حسن مصطفوی ، مشهد ۱۳۴۸ ش ؛
(۱۲) عبدالله مامقانی ، تنقیح المقال فی علم الرجال ، چاپ سنگی نجف ۱۳۴۹ـ۱۳۵۲٫
دانشنامه جهان اسلام جلد ۳