س ۶۱۳– در جلسات قبل فرمودید: اصل بناى کعبه معظمه به دست حضرت ابراهیم علیه السّلام بود؟
ج – بله ، به کمک حضرت اسماعیل علیه السلام . خداوند متعال مى فرماید: اذ یرفع ابراهیم القواعد من البیت و اسماعیل . (بقره : ۱۲۷)
و هنگامى که حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل علیهماالسلام پایه هاى خانه کعبه را بالا مى بردند.
س ۶۱۴– از بعضى از روایات استفاده مى شود که محل کعبه معظمه زیارتگاه بود، چنانکه در روایتى آمده است :
بیت یزار قبل آدم بالفى عام . خانه اى که پیش از دو هزار سال قبل از خلقت حضرت آدم علیه السلام ، زیارت مى شده است .
چه کسانى آن را زیارت مى کرده اند؟
ج – شاید طیفه جن بوده اند که پیش از حضرت آدم علیه السّلام خلق شده بودند و آنجا را زیارت مى کردند، ولى قطعا بناى فعلى نبوده ؛ زیرا خانه کعبه کنونى به دست حضرت ابراهیم و فرزندش حضرت اسماعیل علیه السّلام بنا شده و پیش از آن به این صورت نبوده است ، چنانکه در بعضى روایات آمده است که پیش از آن به صورت فسطاط (خیمه ) بوده است .
خط طول و عرض جغرافیایى
س ۶۱۵– مقصود از خط طول و عرض جغرافیایى چیست ؟
ج – طول جغرافیایى در گذشته عبارت بود از فاصله هر شهر تا جزایر خالدات (که اکنون زیر آب رفته است )، و اکنون افصله هر شهر باگرینویچ انگلستان را طول جغرافیایى آن شهر مى دانند، و عرض جغرافیایى هر شهر عبارت است از فاصله هر شهر از خط استوا به طرف جنوب یا شمال .
طریقه رسم دائره هندیّه
س ۶۱۶– طریقه رسم دائره هندیه که با آن قبله هر شهر معین مى شود، چگونه است ؟
ج – زمین را سطح قرار داده و دایره اى رسم مى کنیم ، و در وسط و مرکز دایره میله اى قرار مى دهیم ، وقتى که آفتاب از طرف مشرق طلوع مى کند، سایه میله از طرف مغرب پیدا شده و از دایره بیرون است .
و هرگاه سایه به اندازه شعاع دایره شد و خواست داخل دایره شود، در نقطه تلاقى سر، سایه میله بر روى محیط دایره ، علامتى مى گذارند مانند نقطه (الف ) در شکل دوم
بعد کم کم هر چه آفتاب بال مى آید، سایه داخل دایره مى شود. وقتى که سایه خواست بعد از ظهر (زوال ) به طرف مشرق رفته و از دایره بیرون شود، نقطه تلاقى سایه رابا محیط دایره در این طرف (مشرق ) نیز علامت مى گذارند. مانند نقطه (ب ) در شکل سوم .
بعد بین دو نقطه تلاقى روى دایره را به هم متصل نموده وترى در دایره مى کشند مانند خط (الف ب ) در شکل چهارم .
بعد خط عمودى از مرکز دایره کشیده ، و به آن وتر وصل مى کنند مانند خط
(ج – د) در شکل پنجم . این خط، نصف النهار آن مرکز است .
س ۶۱۷– آیا اختلاف سمت مشرق و مغرب در بلاد، موجب اختلاف در سایه میله شاخص ، و دو نتیجه اختلاف در خط طول را به وجود نمى آورد؟
ج – خیر، موجب هیچ اختلافى نمى شود، و تمام خطها و ترها موازى هم مى گردند، و یک خط عمودى از مرکز دایره روى هر کدام قرار مى گیرد، و همان خط عمودى که روى تمام خطهاى متوازى قرار مى گیرد، خط طول همان شهر مى باشد.
اما قطب نما اشتباه نشان مى دهد، زیرا:
اولا قطب مغناطیسى که در (کانادا) واقع است با قطب جغرافیایى شمالى فرق دارد؛ و هزار مایل یعنى تقریبا ۲۵۰ فرسخ با آن فاصله دارد، زیرا هر چهار مایل یک فرسخ است .
ثانیا به حسب علم روز، جاى مغناطیسى به مرور زمان تغییر مى کند و جهت ثانیه در تفسیر (المیزان ) ذکر شده است . و امروزه با ساعت و رادیو معلوم مى شود. مانند اینکه در تهران ساعت ۲ و در لندن مثلا ساعت ۵/۴ است ، و ۵/۲ ساعت از سیر خورشید گذشته است و با توجه به اینکه خورشید در هر دقیقه ۴ فرسخ سیر مى کند، بعد و خط طولى شهرها معلوم مى شود که در قدیم با مثل خسوف و کسوف هم تعیین آن ممکن بود، به این صورت که مثلا در لندن و تهران ساعت شروع کسوف شمس ضبط مى شد، بعد حساب مى شد که ساعت شروع کسوف در آن دو چند ساعت فرق داشته ، و بدین ترتیب با سرعت سیر شمس ، مسافت و فاصله شهرها معلوم مى گردیدند.
توسعه مسجدالنبى صلى اللّه علیه و آله و سلم
س ۶۱۸– آیا مسجدالنبى صلى اللّه علیه و آله و سلم نسبت به وضعیت قبلى آن توسعه یافته است ؟
ج – بسیار زیاد. بخشى از آن که ستونهایش از سنگ مرمر است اصلى است ، و قسمتى از آن که ستونهایش قرمز است اصلى نیست . و محراب و منبر نیز جزو مسجد اصلى است . تقریبا مى توان گفت : مسجد اصلى هزار متر مربع بود و فعلا تقریبا هشت هزار متر مربع است .
کتاب عبدالله بن سباء و خمسون
س ۶۱۹– کتاب عبدالله بن سباء و خمسون و ماءه صحابى مختلق و نیز کتاب (الرواه المختلقون ) تاءلیف آقاى سید مرتضى عسگرى به نظر حضرت عالى چطور است ؟
ج – کتابهایى پر قیمت و در فن خود بى سابقه اند. براى نمونه ایشان یکى از راویان را که عامه در ال خود از او به (زندیق کذاب ) (کافر و دروغگو) تعبیر مى کنند، ذکر نموده ، بعد روایاتى از کتابهاى خود عامه را که همین شخص در سند آن روایات واقع شده نقل مى کند، بلکه عده اى را ذکر مى کند که این شخص در نقل از آنها منحصر به فرد است و تنها وى از آنان روایت نقل کرده است .
تعداد روایات اهل تسنن از رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم
س ۶۲۰– تعد روایات اهل تسنن از رسول اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم چقدر است ؟
ج – عامه تقریبا ۲۵۰ روایت در تفسیر، و ۵۰۰ روایت در فقه از رسول الله صلى اللّه علیه و آله و سلم نقل کرده اند و البته ۱۰۰ روایت از این ۵۰۰ حدیث فقهى یا از جهت متن و دلالت غیر قابل قبول است ، و یا از حیث سند ضعیف است و تنها ۴۰۰ روایت مورد قبول دارند.
و سند بقیه روایات عامه به صحابه یا تابعین بر مى گردد، و بعد از آنها معلوم نیست از چه کسى نقل مى کنند.
اجماع بر خلافت شیخین حجت نیست
س ۶۲۱– آیا اجماع بر خلاف که عامه (اهل تسنن ) ادعا مى کنند، حجت است ؟
ج – استدلالى است به مذاق آنان ، و گرنه جایى که خداوند متعال و رسول اکرم صلى الله علیه و آله و سلم ، خلیفه نصب کرده اند، اجماع چه ارزشى دارد؟!
اسلام حق را مى خواهد و اتفاق بر خلاف حق فایده ندارد، قرآن نیز به حق نازل شده است ، و حکومت اسلام دمکراسى نیست که با راءى اکثریت ، احکام امضاء و ثابت شود، هیچ یک از احکام الهى چنین نیست .
چگونگى اسلام شیخین
س ۶۲۲– آیا شیخین ، اسلام داشتند؟
ج – اسلام ظاهرى بله ، ولى در دو روایت مى فرماید: (اگر کسى خیال کند که ان لهما قدما فى الاسلام لن ینال شفاعتنا):(آن دو نفر قدمى در اسلام برداشته اند، به شفاعت ما نمى رسند.)
س ۶۲۳– آیا اسلام ظاهرى آن دو نفعى براى آنها داشت ؟
ج – نفعى که خدا و رسولى باشد خیر، ولى از وجود آنها بعضى استفاده ها مى شد مانند اینکه در جنگ بدر (ظاهرا) عده اى از جمله ابوبکر، براى محافظت حضرت رسول صلى الله علیه و آله و سلم ، آن حضرت را در خیمه اى قرار دادند. یا اینکه در جنگ تبوک ، عثمان از پول خود عده اى را براى جنگ مجهز نمود، اما منفعتى که خدا و رسول بپسندد، نداشتند، لذا ندیده و نشنیده ایم که در ۸۴ جنگى که پیش آمد، هر چند براى یک بار، شمشیر به کسى زده ، یا کسى را کشته ، یا مجروح کرده باشند.
پیامدهاى غصب خلافت
س ۶۲۴– آیا از آیه سنریهم آیاتنا فى الافاق و فى انفسهم … (فصلت : ۵۳): (به زودى نشانه هاى خود را در اطراف جهان و در درون جانشان … به آنان خواهیم نمود) استفاده دوام مى شود؟
ج – دوام رؤ یت را نمى رساند، استقبال از آن استفاده مى شود.
س ۶۲۵– بر اساس آیه گذشته ، مسلمانان بعد از رحلت پیغمبر اکرم صلى اللّه علیه و آله و سلم چه آیاتى را دیدند؟
ج – اختلافات و غصب خلافت ، همه آیات الهى بود که براى آنها روشن شد.
درمحضر علامه طباطبایی//محمدحسین رخشاد