سوالاتی درمورد مرگ و عالم برزخ

اجل مسمى و اجل معلق در قرآن کریم

س ۳۶۶– چند گونه (اجل ) از قرآن کریم استفاده مى شود؟
ج – از قرآن کریم دو گونه اجل استفاده مى شود: یکى ، اجل حتمى که آن را (اجل مسمى ) نامیده و فرموده است : و اجل مسمى عنده (انعام : ۲)و اجل نام برده در نزد اوست .به ضمیمه آیه دیگر که مى فرماید: و ما عند الله باق (نحل : ۹۶)و هر چه نزد خداست ، پایدار است .و دیگرى ، (اجل معلق ) که مشروط به شرایطى از قبیل دعا و صدقه و صله رحم مى باشد.

س ۳۶۷– معناى این آیه شریفه که مى فرماید: (و اجل مسمى عنده ) چیست ؟
ج – (اجل مسمى ) یعنى اجلى که تغییر پیدا نمى کند؛ زیرا خداوند متعال مى فرماید: و ما عند الله باق
و آنچه نزد خداست پایدار است .و در جاى دیگر قرآن کریم درباره اجل مسمى مى فرماید: اذا جاء اجلهم فلا یستاخرون ساعه ، و لا یستقدمون (یونس : ۴۹)آنگاه که اجل و سرآمدشان به سر رسد، نه مى توانند لحظه اى از آن تاءخیر کنند و نه پیشى گیرند.همچنین در جاى دیگر مى فرماید: فاذا جاء اجلهم ، لایستاءخرون ساعه و لایستقدمون (اعراف : ۳۴، نحل : ۶۱)پس آنگاه که اجل شان به سر رسد، نه لحظه اى از آن تاءخیر مى کنند و نه پیشى مى گیرند.

حقیقت مرگ از دیدگاه قرآن کریم

س ۳۶۸– حقیقت مرگ چیست ؟
ج – خداوند سبحان حقیقت مرگ را در آیه اى از قرآن بیان نموده و فرموده است : نحن قدرنا بینکم الموت ، و ما نحن بمسبوقین على ان نبدل امثالکم ، و ننشاءکم فیما لاتعلمون (واقعه : ۶۰ و ۶۱)یعنى ما مسبوق به علل نیستیم ، و کار ما یعنى میراندن شما روى این اساس است على ان نبدل امثالکم ، وننشاءکم فیما لاتعلمون بنابراین مرگ انتقال از نشاءه اى به نشاءه دیگر است ، و این کار به دست ملک الموت خواهد بود.

س ۳۶۹– خداوند متعال مى فرماید: کیف تکفرون بالله و کنتم امواتا فاحیاکم … (بقره : ۲۸)
چگونه به خدا کفر مى ورزید با آنکه مردگانى بودید و خداوند شما را زنده کرد…آیا از این آیه شریفه استفاده مى شود که انسان ، عدم بوده است ؟
ج – عدم نبود، ماده بود؛ زیرا در عرف قرآن ، موت به عدم اطلاق نمى شود، بلکه انتقال از نشاءه اى به نشاءه دیگر است . خداوند متعال مى فرماید: نحن قدرنا بینکم الموت ، و ما نحن بمسبوقین على ان نبدل امثالکم و ننشاکم فیما لا تعلمون ، و لقد علمتم النشاه الاولى ، فلولا تذکرون ؟ (واقعه : ۶۰ ۶۱)مقصود از ننشاءکم فیما لاتعلمون عالم برزخ ، و منظور از (النشاه الاولى ) عالم دنیاست .

س ۳۷۰– آیا انسان با مردن نابود مى گردد؟
ج – موت ، انتقال از عالمى به عالم دیگر است ، چنانکه خداوند مى فرماید: نحن قدرنا بینکم الموت ، و ما نحن بمسبوقین على ان نبدل امثالکم ، و ننشاکم فى ما لاتعلمون (واقعه : ۶۰ ۶۱)در جاى دیگر از قرآن کریم آمده است که مشرکین و منکرین معاد مى گفتند: و قالوا: ااذا ضللنا فى الارض ، اانا لفى خلق جدید؟ (سجده : ۱۰)و مى گفتند: آیا وقتى در دل زمین گم شدیم ، باز خلقت جدیدى خواهیم داشت ؟!

یعنى وقتى که ما مردیم و اجزاى ما روى زمین متلاشى شد و نابود گشتیم ، چگونه دوباره مبعوث مى گردیم ؟! خداوند متعال در جواب آنها مى فرماید: قل : یتوفاکم ملک الموت الذى و کل بکم (سجده :۱۱)- بگو: فرشته مرگى که بر شما گمارده شده ، جانتان را کاملا مى ستاند.
یعنى شما تا قیام قیامت و انتقال به عالم دیگر در قبضه و سیطره ملک الموت هستید و با مرگ نابود نمى شوید، زیرا حقیقت شما همان جان (کم ) شماست که باقى است ، بدن هر چه بشود، ضرورى به این مطلب نمى رساند.

س ۳۷۱– آیا انتقال به نشاءه دیگر، روحى است ؟
ج – همانى که در دنیا انسانیت به اوست ، به نشاءه دیگر منتقل مى شود.

ملک الموت ارواح را تا روز قیامت نگاه مى دارد

س ۳۷۲– آیا ملک الموت ، خود، ارواح را تا روز قیامت نگاه مى دارد؟
ج – ظاهر آیه شریفه به این معنى اشعار داردخداوند متعال مى فرماید: قل : یتوفاکم ملک الموت الذى و کل بکم ، ثم الى ربکم ترجعون (سجده : ۱۱)
بگو: فرشته مرگى که بر شما گمارده شده ، جانتان را کاملا مى ستاند، آنگاه به سوى پروردگارتان باز گردانیده مى شوید.

معناى احیاء عند ربهم

س ۳۷۳– خداوند درباره کسانى که در راه خدا کشته شده اند، مى فرماید: و لاتحسبن الذین قتلوا فى سبیل الله امواتا، بل احیاء عند ربهم یرزقون . (آل عمران : ۱۶۹)
هرگز کسانى که را که در راه خدا کشته شده اند، مرده مپندارید، آنان زنده اند و نزد پروردگارشان روزى داده مى شوند.
سوال این است که اینان چگونه زنده اند و حال اینکه ما مى بینیم که روى زمین مرده افتاده و از بین رفته اند؟
ج – (احیاء عند ربهم ) یعنى در مقام قرب هستند و روزى داده مى شوند. (یرزقون ) در عین اینکه شما مى بینید که آنان روى زمین افتاده اند.
و اساسا (موت ) در عرف قرآن عبارت است از انتقال از نشاه اى به نشاءه دیگر و اختصاص به شهید یا غیر شهید ندارد. خداوند متعال مى فرماید: نحن قدرنا بینکم الموت ، و ما نحن بمسبوقین (واقعه : ۶۰) یعنى ما مرگ را در میان شما مقدر نمودیم ، و کسى بر ما سبقت نجسته است ؛ منتهى در ادامه مى فرماید: على ان نبدل امثالکم و ننشاکم فیما لاتعلمون (واقعه : ۶۱) یعنى بر این اساس که امثال شما را به جاى قرار دهیم ، و شما را به نشاءه اى که از آن اطلاع ندارید، منتقل کنیم .

درمحضر علامه طباطبایی//محمدحسین رخشاد