۱۰- معروف کرخى، قدس اللّه تعالى سره‏(نفحات الانس)

از طبقه اولى است و از قدماى مشایخ. استاد سرىّ سقطى و غیر او، و کنیت وى ابو محفوظ است. نام پدر وى فیروز، و بعضى گفته‏اند فیروزان، و بعضى گفته‏اند معروف ابن على الکرخى. پدر وى مولى بوده، دربان امام على بن موسى الرّضا- رضى اللّه تعالى عنهما- و گویند که بر دست وى مسلمان شده بود. روزى بار داده بود، ازدحام کردند، در پاى آمد و در آن هلاک گشت. و معروف با داود طایى- قدس الله روحه- صحبت داشته، و مات داود الطائىّ سنه خمس و ستین و مائه، و معروف در سنه مأتین از دنیا رفته.

و وى گفته است که: «صوفى اینجا مهمان است. تقاضاى مهمان بر میزبان جفاست.

مهمان که بادب بود منتظر بود نه متقاضى.»

شخصى معروف را گفت: «مرا وصیّتى کن!» گفت:«احذر ان لا یراک اللّه الّا فى زیّ مسکین.»

شیخ الاسلام گفت که معروف کرخى روزى فرا خواهرزاده خود گفت که: «چون ترا به او حاجت بود، به من سوگند بر او ده!»

و مصطفى- صلّى اللّه علیه و سلّم- در دعا مى‏گفت: «اللّهم انّى أسألک بحقّ السّائلین علیک، و بحقّ الرّاغبین إلیک، و بحقّ ممشاى الیک- به حق این گامهاى من بر تو.»

و سئل معروف عن المحبه، فقال: «المحبّه لیست من تعلیم الخلق، انّما هى [من‏] مواهب الحقّ و فضله.»

و قبر وى در بغداد است. به دعا کردن و زیارت و تبرّک به آنجا روند، و مجرّب است که هر که دعا کند مستجاب گردد.

نفحات الأنس//عبدالرحمن جامی