عرفا-ج

برهان الدین جانم چشتی ، از مشایخ طریقت چَشْتیّه * در هند جنوبی در قرن دهم . پدرش ملقب به شاه میران جی شمس العشاق نیز از مشاهیر این طریقت در دکن بوده و دو کتاب به فارسی در عرفان تألیف کرده است (منزوی ، ج ۳، ص ۱۲۴۴، ۱۹۵۶). …

حسین بن حَمدان جُنبلانى، کنیه‌اش ابوعبداللّه، از نخستین مشایخ نُصیریّه*. او در نیمه دوم سده سوم به دنیا آمد. درباره تاریخ و محل دقیق تولد در منابع اولیه اطلاعى در دست نیست. محمدامین غالب طویل (ص ۲۰۶)، سال تولد او را ۲۶۰ دانسته است. حسین‌بن حمدان در خاندانى شیعى پرورش …

حسن طاهربن کمال عباسى جونپورى ، صوفى، عالم و فقیه قرن دهم در شبه‌قاره. طاهر، پدر حسن، در اصل از مُلتان بود که براى تحصیل علم به شهر بِهار*، در نزدیکى دهلى، رفت. حسن در این شهر متولد شد (عبدالحق دهلوى، ص ۳۸۸؛ غلام سرور لاهورى، ج۱، ص۴۰۹). در جوانى، …

 عارف‌ شبه‌قاره‌ در قرن‌ هفتم‌ و هشتم‌. تاریخ‌ تولد او معلوم‌ نیست‌ [ در گلزار ابرار (غوثی‌ شطّاری‌، ص‌۱۱۲) اصل‌ او ترکستانی‌ و محل‌ تولدش‌ بنگال‌ ثبت‌ شده‌ (نیز رجوع کنید به اکرم‌، ص‌۳۱۵) ولی‌ در منابع‌ متأخر آمده‌ است‌ که‌ نسل‌ او به‌ قریش‌ می‌رسد و پدرش‌، محمد، از …

جزولی‌ ، محمد ، کنیه‌اش‌ ابوعبداللّه‌، صوفی‌ و فقیه‌ قرن‌ نهم‌. شاخه جزولیه‌، از طریقت‌ شاذلیه‌ * ، به‌ او منسوب‌ است‌. نسب‌ او در برخی‌ منابع‌ به‌ صورت‌ محمدبن‌ سلیمان‌بن‌ داوودبن‌ بِشر آمده‌ ( رجوع کنید به سخاوی‌، ج‌ ۷، ص‌ ۲۵۸؛تنبکتی‌، ج‌ ۲، ص‌ ۵۴۵) ولی‌ سرکیس‌ (ج‌ …

 ابومحمد احمدبن‌ محمد ، صوفی‌ و فقیه‌ اواخر قرن‌ سوم‌ و اوایل‌ قرن‌ چهارم‌. نام‌ او را، به‌ غلط‌، جَریری‌ و حریری‌ نیز ضبط‌ کرده‌اند (رجوع کنید به سُلَمی‌، ص‌ ۲۵۹؛ ابن‌جوزی‌، ج‌ ۲، ص‌ ۴۴۷) که‌ با توجه‌ به‌ انتساب‌ او به‌ جُرَیربن‌ عبّاد، از قبیله بکربن‌ وائل‌ *، …

 از مشایخ‌ صوفیه شیراز در قرن‌ سوم‌ و چهارم‌، تاریخ‌ ولادت‌ او معلوم‌ نیست‌ و از زندگی‌اش‌ اطلاعات‌ کمی‌ در دست‌ است‌. نامش‌ جعفربن‌ عبداللّه‌ بوده‌ و با کنیه ابومحمد از او یاد کرده‌اند ( رجوع کنید به جنید شیرازی‌، ص‌ ۲۲۵؛ جامی‌، ص‌ ۲۴۳؛ ابراهیم‌بن‌ روزبهان‌ ثانی‌، ص‌ ۹) …

 تاریخ‌ تولد او نامعلوم‌ است‌. از شش‌ پسر شیخ‌ ابراهیم‌، مشهور به‌ شیخ ‌شاه‌، جنید کوچک‌ترین‌(و اینانْچ‌بزرگ‌ترین‌) آنها بود (پیرزاده‌ زاهدی‌، ص‌۶۵ـ ۶۶؛ قس‌ عالم‌آرای‌شاه‌اسماعیل‌، ص‌۲۱ـ۲۲). جنید به‌ وصیت‌پدرش‌، در ۸۵۱ مَسنَد ارشاد را به‌ دست‌آورد (امینی‌هروی‌، ص‌۳۶؛ پیرزاده‌زاهدی‌، ص‌۶۵). محتملاً طبع ‌جوان‌ او و مشاهده ‌امکانات ‌گسترده ‌طریقت‌، موجب‌شد …

 ابوعلی‌ حسن‌بن‌ علی‌، از عرفای‌ بزرگ‌ خراسان‌ در قرن‌ سوم‌. ابونُعَیم‌ اصفهانی‌ (ج‌۱۰، ص‌۱۱۰، ۳۵۰) نام‌ او را جرجانی‌ (جورجانی‌) آورده‌ است‌(نیز رجوع کنید به هجویری‌، ۱۳۵۸ ش‌، ص‌ ۱۸۶؛ قس‌ همان‌، چاپ‌ عابدی‌، ۱۳۸۳ ش‌، ص‌ ۲۲۵، که‌ جوزجانی‌ آورده‌ است‌). از زندگی‌ وی‌ اطلاع‌ چندانی‌ در دست‌ نیست‌، …

 اسماعیل بن ابراهیم ، عارف و عالم بزرگ یمنی قرن هشتم و مؤسس طریقت جبرتیه . نام کامل او اسماعیل بن ابراهیم بن عبدالصمد هاشمی عقیلی جبرتی است . وی در ۷۲۲ در شهر زَبید یمن به دنیا آمد. نَسَبش به عقیل ، برادر امام علی علیه السلام ، می …