شعرا-خ

بَرَندَقِ خُجَندی ، امیر بهاءالدّین ، از شاعران قرن هشتم و آغاز قرن نهم . در ۷۵۷ متولد شد (صفا، ج ۴، ص ۲۶۷). دولتشاه سمرقندی او را «بخاری » (=اهل بخارا) دانسته است (ص ۳۷۱) اما وی از خجند بود و مدتی نیز در سمرقند سکونت گزید (صفا، ج …

خـنـساء, دختر عمروبن شرید سلمى , از زنان انصار و جزء شاعران مشهور عهد خلیفه دوم است که بـشـار درباره اش مى گوید: زنى تا کنون بدون نقص ادبى شعر نگفته است , مگر خنساء که بالاتر از شعراى مرد است . پیامبر گرامى اسلام (ص ) نیز شعر خنساء …

خاتونى، ابوطاهر، شاعر فارسى سراى و دبیر دیوان سلجوقیان در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم. هدایت در مجمع الفصحا (ج ۱، ص ۱۴۱) نامش را کمالالدین ذکر کرده که در منابع کهنتر نیامده است و ظاهراً سندیت ندارد. او ملقب به موفق الدوله و مشهور به الموفق خاتونى …

خفاجى محمدعبدالمنعم، ادیب، محقق و شاعر معاصر عرب. او در ۱۲۹۴ش (۱۳۳۳ق)/ ۱۹۱۵ در روستاى تِلبانه، از توابع استان دِقهِلْیه مصر، به دنیا آمد. نسب خانواده اش به خاندان معروف خفاجه مى رسد (شکیب انصارى، ص ۲۰۶؛ سعید جوده سحار، ج ۱، ص ۲۹۶). مقدمات علوم را در مکتب خانه …

 خاورى شیرازى، میرزا فضلاللّه، مورخ و شاعر دوره قاجار و مؤلف تاریخ ذوالقرنین. وى در دهه ۱۱۹۰ در شیراز به دنیا آمد. پدرش میرزا عبدالنبى شریفىحسینى و مادرش، دختر آقامحمدهاشم ذهبى و نوه دخترى سید قطبالدین (از عرفاى فرقه ذهبیه) بود (فسائى، ج ۲، ص ۹۴۵؛ دیوانبیگى، ج ۱، ص …

 سناءاللّه (ثناءاللّه)، شاعر و عارف و نویسنده سده سیزدهم کشمیرى. نام اصلى او «سُنه‌شاه» و تخلصش «خراباتى» است، اما حدود ۵۷ نام و لقب دیگر براى او ذکر شده که ظاهرآ به‌سبب تفاوت احوال و شیوه زندگى او در میان مردم بوده است (رجوع کنید به تسبیحى، ص چهارده ـ …

 خطاى شوشترى، ملامحمدبن صادق، متخلص به خطا، نویسنده و شاعر و موسیقى شناس و سیاح ایرانى در اواخر سده دوازدهم و اوایل سده سیزدهم که حدود بیست سال در هندوستان بوده است. او سرگذشت خود را در جام جهان نما به تفصیل آورده است. به گفته خودش در شوال ۱۱۷۵ …

 خاقانى شروانى، افضل الدین بدیل بن على، قصیده سراى نامى سده ششم. از مادرى عیسوىِ نسطورى که اسلام آورده بود (رجوع کنید به خاقانى، ۱۳۳۳ش، ص ۲۱۵) در شهر شروان چشم به جهان گشود. اغلب تذکره نویسان (از جمله دولتشاه سمرقندى، ص ۷۸؛ هدایت، ج ۱، بخش ۲، ص ۶۰۸) …

 خُبْزاَرُزّى، لقب ابوالقاسم نصربن احمدبن نصربن مأمون، شاعر نامبردار بصرى در سده چهارم. از تاریخ ولادت او اطلاعى در دست نیست. وى در بصره زاده شد و همانجا پرورش یافت و چون در منطقه مِرْبَدِ بصره نان برنجى مىپخت، ملقب به خبزارزّى شد. این واژه را به شکل خُبْزَرُزّى و …

خزرجى،  موفق‌الدین، مورخ، ادیب، شاعر و نثرنویس یمنى قرن هشتم. نام و نسبش ابوالحسن على‌بن حسن‌بن ابى‌بکربن حسن بن على بن وَهّاس خزرجى است، و چون از زَبیدِ یمن برخاسته، زبیدى خوانده شده است (ابن حجرعسقلانى، ۱۳۸۷ـ۱۳۹۶، ج ۶، ص ۱۹۰؛ سخاوى، الضوء، ج ۵، ص ۲۱۰). نسبت خزرجى نیز …