حکایات عرفای برجستهعلاّمه سیدمحمد حسین طباطبایی

مصاحبه‏ هاى علّامه طباطبائى با هانرى کربن کرسىّ ‏دار شیعه ‏شناسى به قلم علامه سید محمد حسین طهرانی

ملاقات علّامه طباطبائىّ و مصاحبات ايشان با كربن با لزوم مشقّات بسيار براى ايشان كه مجبور بودند براى اين منظور از قم به طهران مسافرت كنند؛ آنهم با اتوبوس‏هاى معمولى؛ همه براى شناسانيدن واقعيّت شيعه و معرّفى چهره واقعى ولايت؛ و بدست آوردن حقيقت تشيّع و علائم شيعه بودن و غير ذلك صورت گرفت.

و اين عمل حقيقتا خدمتى بزرگ بود؛ هانرى كربن علاوه بر آنكه مطالب را كاملا ضبط و ثبت مى ‏نمود؛ و در اروپا انتشار مى ‏داد؛ و حقيقت تشيّع را معرّفى مى ‏كرد؛ خودش در سخنرانيها و كنفرانسها جدّا دفاع و پشتيبانى مى ‏نمود؛ و در پاريس كاملا در صدد معرّفى بود.

كربن معتقد بود كه در دنيا يگانه مذهب زنده و اصيل كه نمرده است مذهب شيعه است؛ چون قائل بوجود امام حىّ و زنده است و اساس اعتقاد خود را بر اين مبنى‏ مى‏گذارد؛ و با اتّكاء و اعتماد بحضرت مهدىّ قائم آل محمّد: محمّد بن الحسن العسكرى پيوسته زنده است.

چون كليميان دينشان با فوت حضرت موسى مرد؛ و عيسويان با عروج حضرت عيسى، و ساير طبقات مسلمانان با رحلت حضرت محمّد؛ ولى شيعه زمامدار و امام و صاحب ولايت خود را كه متّصل بعالم معنى و الهامات آسمانيست زنده مى‏داند؛ و اين مذهب شيعه، فقطّ زنده است.

كربن خود بتشيّع بسيار نزديك بود؛ و در اثر برخورد و مصاحبت با علّامه و آشنائى به اين حقائق بالاخصّ، اصالت اعتقاد بحضرت مهدىّ دگرگونى شديد در او پيدا شده بود.

علّامه مى‏فرمودند: غالبا دعاهاى صحيفه مهدويّه را مى‏خواند؛ و گريه مى‏كرد.

اشنائى و مصاحبه‏ هاى کربن با علّامه طباطبائى از سال یک‏هزار و سیصد و هفتاد و هشت هجریّه قمریّه شروع شد؛ و متجاوز از بیست سال ادامه پیدا کرد.

این حقیر در روز جمعه ۱۸ شعبان المعظّم یک‏هزار و سیصد و نود و نه هجریّه قمریّه که به خدمت استاد علّامه درمشهد مقدّس رسیدم و در آن‏روز راجع به کربن نیز مذاکراتى شد؛ اینجانب فرمایشات ایشان را ضبط و فعلابراىخوانندگان گرامى در اینجا مى‏ آورم:

علّامه فرمودند:مسیوهانرى کربن استاد شیعه‏ شناس دانشگاه سور بن

(‏henrycorbinprofe sseur lecoledeshoutes- etudes sorbonne )

قریب یکى دو ماه است که فوت کرده است؛ و مجالس عدیده ‏اى راجع به تحقیق مذهب شیعه با ما داشت.

مرد سلیم النّفس و منصفى بود؛ او معتقد بود که در میان تمام مذاهب عالم، فقط مذهب شیعه است که مذهبى پویا و متحرّک و زنده است؛ و بقیّه مذاهب بدون استثناء عمر خود را سپرى کرده ‏اند؛ و حالت ترقّب و تکامل را ندارند.

کلیمیان قائل به امام و ولّى زنده ‏اى نیستند؛ و همچنین مسیحیان و زردشتیان؛ و اتّکاء به مبدأ حیاتى ندارند و بواسطه عمل به تورات و انجیل و زند و اوستا اکتفا نموده؛ و تکامل خود را فقط در این محدوده جستجو مى‏ کنند.و همچنین تمام فرق اهل تسنّن که فقط تکامل خود را در سایه قرآن و سنّت نبوى میدانند.

أمّا شیعه، دین حرکت و زندگى است؛ چون معتقد است که حتما باید امام و رهبر امّت زنده باشد؛ و تکامل انسان فقط به وصول بمقام مقدّس او حاصل مى ‏شود؛ و لذا براى این منظور از هیچ حرکت و پویائى و عشق دریغ نمى ‏کند.

مى ‏فرمودند: روزى به کربن گفتم: در دین مقدّس اسلام تمام زمین‏ها و مکان‏ها، بدون استثناء محل عبادت است؛ اگر فردى بخواهد نماز بخواند؛ یا قرآن بخواند؛ یا سجده کند؛ یا دعا کند در هرجا که هست مى‏ تواند این اعمال را انجام دهد؛ و رسول الله فرموده است: جعلت لى الأرض مسجدا و طهورا؛ ولى در دین مسیح چنین نیست؛ عبادت فقط باید در کلیسا انجام گیرد؛ و در موقع معیّن؛ عبادت در غیر کلیسا باطل است.

بنابراین اگر فردى از مسیحیان در وقتى از اوقات حالى پیدا کرد؛ مثلا در نیمه ‏شب در خوابگاه منزل خود؛ و خواست خدا را بخواند؛ چه کند؟

او باید صبر کند؛ تا روز یکشنبه، کلیسا را چون باز کنند؛ بیاید در آنجا؛ و براى دعا در آنجا حضور بهم رساند؟ این معنى قطع رابطه بنده است با خدا.

کربن در پاسخ گفت: بلى این اشکال در مذهب مسیح هست؛ و الحمد لله دین اسلام در تمام ازمنه و امکنه و حالات؛ رابطه مخلوق را با خالق خود محفوظ داشته است.

و فرمودند: اگر در دین مقدّس اسلام انسان حاجتمند، حالى پیدا کند؛ طبق همان حال و حاجت، خدا را مى‏ خواند؛ چون خدا اسماء حسناتى دارد چون غفور و رحیم و رازق و منتقم و غیرها؛ و انسان طبق خواست و حاجت خود، هریک از این اسماء را مناسب دیده؛ خدا را بدان اسم و صفت یاد مى ‏کند.

مثلا اگر بخواهد خدا او را بیامرزد؛ و از گناهش در گذرد؛ باید از اسم غفور و غفّار و غافر الذّنب استفاده کند.
أمّا در دین مسیح خدا اسماء حسنا ندارد؛ فقط لفظ خدا و اله و اب براى اوست بنابراین اگر شما مثلا حالى پیدا کردید! و خواستید خدا را بخوانید؛ و مناجات کنید؛ و او را با أسماء و صفاتش یاد کنید! و با اسم خاصّى از او حاجت خود را بطلبید! چه خواهید کرد؟
در پاسخ گفت: من در مناجات‏هاى خود، صحیفه مهدویّه علیه السّلام را مى ‏خوانم.

علّامه مى ‏فرمودند: کربن کرارا صحیفه سجّادیّه علیه السّلام را مى‏ خواند؛ و گریه مى ‏کرد.مصاحبات علّامه طباطبائىّ با کربن به چهار زبان فارسىّ و عربىّ و فرانسه و انگلیسىّ منتشر شد؛ و اوّلین دوره آن در فارسى بنام مکتب تشیّع سالانه دوّم نیز منتشر و تجدید چاپ شد.

مهرتابان//علامه محمد حسین طهرانی

نمایش بیشتر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
-+=