شماتت کردن‏(قسمتی از کتاب معراج السعاده)

شماتت کردن و آن عبارت است از گفتن اینکه: فلان بلا یا فلان مصیبت که به فلان کس رسیده از بدى اوست. و با آن سرور و شادى نیز باشد. و منشأ این، غالبا عداوت و حسد است. و بسا باشد که: ناشى از جهل به مواقع قضا و قدر الهى شود. و این صفت، بسیار بد و غائله آن بى حد است.

و به تجربه، واضح، و از اخبار، ثابت است که: هر که شماتت کند دیگرى را به سبب بلیّه ‏اى که گرفتار شده باشد، از دنیا نمى ‏رود تا خود نیز به آن مبتلا گردد و دیگرى او را شماتت کند. و حضرت امام جعفر صادق- علیه السّلام- فرمود که: «شماتت مکن برادر خود را، که اگر چنان کنى خدا بر او رحم مى‏ کند و این بلیّه را به تو نازل مى‏ کند». و فرمود که: «هر که شماتت کند برادر خود را به مصیبتى که به او روى داده، از دنیا نمى ‏رود مگر اینکه به آن، گرفتار گردد». پس، چگونه کسى که از حال خود ایمن شده در مقام شماتت دیگرى بر مى‏ آید؟!

لا تخافوا از خدا نشنیده‏اى‏
پس چه خود را ایمن و خوش دیده‏اى‏

تا نروید ریش تو اى جان من‏
بر دگر ساده زنخ طعنه مزن‏

علاوه بر اینکه هر بلا و مصیبتى که بر مسلمانى مى ‏رسد کفاره گناهى از او، یا موجب رفع درجه از براى او و بلندى مرتبه او مى ‏گردد. آیا نمى ‏بینى که:هر که در این بزم، مقرب‏تر است‏ جام بلا بیشترش مى ‏دهند

و شکى نیست که: ابتلاى زمره اولیاء، و مصائب طایفه انبیاء از بدى افعال ایشان نبوده. پس عاقل را لازم است که: در این مراتب، تأمّل کنند، ابتدا بر خود بترسد و از گرفتارى خود احتراز نماید. و بعد از آن بداند که شماتت، باعث ایذاى برادر مسلم، و موجب عذاب آخرت است. پس تدبّر کند که: بلا و گرفتارى، دلالت بر بدى و خارى در نزد حضرت بارى نمى ‏کند، بلکه رایحه قرب درگاه الهى از آن به مشام ارباب بصیرت مى ‏رسد. پس، خود را از این صفت محافظت کن، و از این مهلکه نجات ده.

معراج السعاده//ملا احمد نراقی