حَصّار ، على بن محمد خزرجى، فقیه و محدّث مالکى قرن ششم و هفتم. سال ولادت او دانسته نیست. کنیه‌اش ابوالحسن بود، در فاس به دنیا آمد و بعدها در سَبْتَه* اقامت گزید. خاندان او در اصل از اشبیلیه* (اندلس) بودند (ابن‌قاضى، قسم ۲، ص ۴۷۰).
اساتید
حصّار به اندلس رفت و به تحصیل اصول فقه پرداخت. از آنجا به مصر کوچ کرد و از ابوعبداللّه محمدبن حُمَید بهره علمى برد و از او و ابوالقاسم‌بن جُبَیش حدیث شنید (منذرى، ج ۲، ص ۳۰۹؛ ابن‌قاضى، همانجا). منذرى (متوفى ۶۵۶) در مصر از او حدیث شنید (رجوع کنید به ج ۲، ص ۳۱۰).
حصّار سپس به حج تشرف یافت و مدتى در مکه مجاور شد (منذرى؛ ابن‌قاضى، همانجاها). او را فردى فاضل و آشنا با علوم گوناگون وصف کرده و گفته‌اند در شعر نیز دستى داشته، در اصول فقه متبحر بوده و در این‌باره آثارى تألیف کرده است (رجوع کنید به ذهبى، ج ۱۳، ص ۳۱۹؛ صفدى، ج ۲۲، ص ۱۳۱؛ تنبکتى، ج ۱، ص ۳۱۶).
رحلت
وى در ۶۱۱ در مدینه فوت کرد (ذهبى؛ صفدى، همانجاها؛ قس ابن‌قاضى، همانجا؛ تنبکتى، ج ۱، ص ۳۱۶، که وفات او را در حدود ۶۱۰ دانسته‌اند).
آثار
برخى آثار حصّار عبارت‌اند از:
الناسخ و المنسوخ؛
البیان فى تنقیح‌البرهان؛
کتابى درباره اصول دین و شرح آن در چهار بخش؛
تقریب‌المدارک فى رفع الموقوف و وصل المقطوع من حدیث مالک، که تلخیصى است از برخى قسمتهاى کتاب التمهید ابن‌عبدالبرّ (متوفى ۴۶۳؛ ذهبى؛ صفدى؛ ابن‌قاضى، همانجاها).
منابع :
(۱) ابن‌قاضى، جذوهالاقتباس فى ذکر من حَلَّ من الاعلام مدینه فاس، رباط ۱۹۷۳ ـ ۱۹۷۴؛
(۲) احمدبابابن احمد تنبکتى، نیل‌الابتهاج بتطریز الدیباج، چاپ عبدالحمید عبداللّه هرامه، طرابلس ۱۳۹۸/۱۹۸۹؛
(۳) محمدبن احمد ذهبى، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ بشار عوادمعروف، بیروت ۱۴۲۴/ ۲۰۰۳؛
(۴) صفدى؛
(۵) عبدالعظیم‌بن عبدالقوى مُنذِرى، التکمله لوفیات النقله، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸٫
دانشنامه جهان اسلام جلد ۱۳
