ابو الحسن، على بن ابراهیم بن هاشم قمى، از روات بزرگ شیعه در قرن سوم هجرى است.
او از یاران امام حسن عسکرى علیه السلام و از مشایخ معتبر ثقه الاسلام کلینى به شمار مىآید.
دوران کودکى
على در آغوش گرم خانوادهاى مؤمن و علاقهمند به خاندان عصمت و طهارت به دنیا آمد. پدر او از راویان بزرگ شیعه است.
وى از همان دوران کودکى در محضر پدر شروع به فراگیرى معارف محمد و آل محمد صلوات الله علیهم کرد و از بسیارى از روات و مشایخ شیعه روایت شنید و خود نیز یکى از روات معتبر و سرشناس شهر قم شد.
پدر
شیخ عباس قمى در کتاب الکنى و الالقاب درباره مقام و منزلت ابراهیم بن هاشم پدر على بن ابراهیم مىفرماید:« وى از برجستهترین و بزرگترین شخصیتهاى روایى شهر قم مىباشد. او اولین کسى بود که روایات اهل کوفه را در شهر قم رواج داد و در حقیقت او شیخ قم و چهره سرشناس آنان مىباشد».
شخصیت
على ابن ابراهیم قمى یکى از برجستهترین و معتبرترین روات شیعه به شمار مىآید. حدود ۷۱۴۰ روایت در مجموعه هاى روایى بزرگ شیعه از او نقل شده که ۶۲۱۴ روایت آن را از پدر خود ابراهیم بن هاشم روایت کرده است.
وى از احترام خاصى نزد علما و فقهاى شیعه برخوردار است و مرحوم کلینى در کتاب کافى بسیارى از روایات خود را به او مستند مىسازد.
او جزء اولین راویان بزرگ حدیث در شهر قم مىباشد و فقهاى شیعه او را استاد مشایخ قم و از بزرگترین چهرههاى آن شهر مىدانند.
سخن نجاشى
نجاشى در باره او مىفرماید:« على بن ابراهیم شخصیتى مورد اطمینان در نقل روایات و داراى ایمانى ثابت و استوار است و مورد اعتماد و داراى عقیده و مذهبى صحیح مىباشد. او روایات فراوانى را از مشایخ شیعه شنیده و نقل کرده است.»
بیان صاحب إعلام الورى
مرحوم طبرسى مىفرماید:« على بن ابراهیم از بزرگترین راویان شیعه است که در عصر امام حسن عسکرى علیه السلام زندگى مىکرده و محمد بن یعقوب کلینى در کتاب کافى بسیار از او روایت نقل مىکند.»
اساتید
على بن ابراهیم از محضر بسیارى از روات معتبر شیعه بهره برده از جمله:
- ۱- پدر بزرگوارش ابراهیم بن هاشم
- ۲- برادرش اسحاق بن ابراهیم بن هاشم
- 3- محمد بن عیسى
- ۴- احمد بن محمد بن خالد برقى
- 5- ایوب بن نوح ۶- احمد بن اسحاق بن سعد
- 7- احمد بن محمد ۸- اسماعیل بن محمد ملکى
- 9- حسن بن محمد
- 10- حسن بن موسى الخشاب
شاگردان
شخصیتهاى فراوانى نیز از محضر درس او بهره بردهاند مانند:
- ۱- ثقه الإسلام محمد بن یعقوب کلینى
- 2- قاسم بن محمد
- 3- احمد بن زیاد بن جعفر همدانى
- 4- حسن بن حمزه علوى
- 5- محمد بن موسى بن متوکل
تألیفات
على بن ابراهیم داراى تألیفات فراوانى است از جمله:
- ۱- نوادر القرآن
- 2- ناسخ و منسوخ
- ۳- قرب الإسناد
- 4- الشرایع
- 5- الحیض
- ۶- التوحید و الشرک
- 7- فضائل أمیر المؤمنین علیه السلام
- 8- المغازی
- 9- الأنبیاء
- 10- المشذر
- 11- المناقب
- 12- اختیار القرآن
