شیخ طریقت عشقیه شطاریه در شبه قاره در قرن دهم و یازدهم . او فرزند روح الله بن جمال الله حسینی کاظمی بود (حسنی ، ج ۵، ص ۱۷۸). محمدیوسف عمری نسب او را چنین آورده است : صبغه الله بن روح الله بن سید احمدبن عبدالفتاح حسینی کاظمی (ص ۵۱). لقب وی را مجدالدین ذکر کرده اند (رحمان علی ،ص ۹۱).
وی در ۹۵۲ در بَروج (گجرات هند) متولد شد. مادرش ، دختر سیدشاه کمال صوفی ، خلیفه و داماد محمد گیسودراز * بود (عمری ، ص ۵۱). نیاکان وی از اصفهان به بروج نقل مکان کرده اند (محبی ، ج ۲، ص ۲۴۳). صبغه الله بروجی مقدمات را در زادگاه خود (بهروج یا بروج ) فرا گرفت ، سپس به احمدآباد رفت و شاگرد وجیه الدین علوی گجراتی * شد و نه سال در خدمت او ماند و از او اجازه ارشاد در طریقت شطاریه * گرفت (عمری ، ص ۵۱ ؛ غوثی ، گ ۳۶۳ پ ).
وی در حدود ۹۹۹ به حج رفت و پس از مراجعت پنج سال در بیجاپور * به تدریس مشغول شد (ایتون ، ص ۱۱۴ـ۱۱۶). بار دیگر عازم حرمین شریفین شد و در ۱۰۰۵ در مدینه منوّره اقامت گزید. بروجی ده سال آخر عمر خود را به تدریس و ترویج طریقه شطّاریه در مدینه گذراند و در آنجا خانقاهی نیز بنیان نهاد. او در ۱۶ جمادی الاولی ۱۰۱۵ وفات یافت و در جنه البقیع به خاک سپرده شد (محبی ، ج ۲، ص ۲۴۳ـ۲۴۴).
شاگردان و مریدان :
بروجی در هند و مدینه شاگردان و مریدان بسیار داشت ، از آن جمله اند: محمد غوثی ماندوی مؤلف گلزار ابرار ، سید اسعد بلخی ، شیخ محیی الدین مصری ، ملاشیخ الیاس کُردی مدنی و ملانظام الدین سندوی (غوثی ، گ ۳۶۴ر ؛ محبی ، همانجا).
آثار و تألیفات :
صبغه الله بروجی دارای آثار و تألیفاتی است به زبان عربی :
حاشیه علی تفسیرالبیضاوی که در بلاد روم شهرت یافت و متداول شد.
ترجمه عربی جواهرالخمسه محمد غوث گوالیری ؛
کتاب الوحده ،
اراءه الدّقائق فی شرح مرآه الحقایق ،
رسالتان فی الصنعه الجابریه ،
رساله فی الجفر ،
و مالایسع المرید ترکه کل یوم من سنن القوم (حسنی ، ج ۵، ص ۱۷۹).
منابع :
(۱) عبدالحی حسنی ، نزهه الخواطر و بهجه المسامع والنواظر ، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/ ۱۹۶۲ـ۱۹۸۹؛
(۲) رحمان علی ، تذکره علمای هند ، لکهنو ۱۹۱۴؛
(۳) محمد یوسف عمری ، خانواده قاضی بدرالدوله ، مدرس ۱۹۶۰؛
(۴) محمد غوثی ، گلزار ابرار، نسخه خطی کتابخانه جان رایلندز ، منچستر، ش ۱۸۵؛
(۵) محمد امین بن فضل الله محبّی ، خلاصه الاثر فی اعیان القرن الحادی عشر ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(۶) R. M. Eaton, S ¤ ufis of Bijapour , Princeton 1978.
دانشنامه جهان اسلام جلد ۳