زندگینامه دکتر عیسی بهنام(موزه دار ایران باستان)(۱۳۶۳-۱۲۸۵ش)

باستان شناس معاصر، از بنیانگذاران رشته باستان شناسی دانشگاه تهران و از پایه گذاران موزه مردم شناسی . در ۱۲۸۵ ش ، در عودلاجان از محلات قدیمی تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه آلیانس و تحصیلات متوسطه را در دبیرستانهای تهران به پایان رسانید.

در ۱۳۰۸ ش ، در نخستین گروه دانشجویان رشته باستان شناسی به فرانسه اعزام شد و در مدت هشت سال اقامت خود در فرانسه ، دوره تحصیلی مدرسه لوور را در باستان شناسی پیش از تاریخ به پایان برد و به اخذ درجه لیسانس از دانشکده ادبیات در همین رشته و درجه دیپلم از مؤسسه هنر و باستان شناسی توفیق یافت ( کیهان فرهنگی ، ص ۴۴؛ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ، ص ۱۹۳).

در ۱۳۱۶ ش ، وزارت فرهنگ او را برای افتتاح موزه ایران باستان به ایران فراخواند و بدین جهت بهنام نتوانست رساله دکتری خود را به پایان رساند ( مجله دانشکده …، همانجا). در ۱۳۱۸ ش ، به همراه علی سامی ، مأمور کاوش در تخت جمشید شد (معصومی ، ص ۲۷، ۴۶)، و از همین سال تا ۱۳۲۵ ش ، موزه دار ایران باستان بود ( مجله دانشکده …، همانجا). در ۱۳۱۹ ش ، به خدمت وزارت فرهنگ در آمد و به جای اشمیت ، ریاست هیئت علمی تخت جمشید را بر عهده گرفت . در ۱۳۲۰ ش ، به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت و رشته باستان شناسی را پایه گذاری کرد.

وی چندی نیز منشیگری و مترجمی سفارت افغانستان در تهران را بر عهده داشت ( کیهان فرهنگی ، همانجا؛ صالح ، ص ۷۶۰). در ۱۳۳۳ش ، با اخذ درجه معادل دکتری از شورای دانشگاه تهران ، به دانشیاری دانشکده ادبیات و پس از آن به استادی ارتقا یافت ( تمدن ایرانی ، یادداشت روکش جلد؛ مجله دانشکده …، همانجا). وی ۲۳ سال در دانشگاه تدریس کرد، و در نهم آذرماه ۱۳۶۳، در تهران درگذشت ( کیهان فرهنگی ، همانجا).

عیسی بهنام از چهره های سرشناس بین المللی در باستان شناسی و هنر ایران به شمار می آمد و نشانهای علمی بسیاری از دانشگاههای معتبر بین المللی دریافت کرد. وی در برگزاری نمایشگاههای آثار ایران در پاریس در ۱۳۴۹ و ۱۳۵۰ ش و همچنین نمایشگاههایی در بروکسل و نمایشگاه نقاشی ایران در مسکو در ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳ ش ، نقش به سزایی داشت و به سبب علاقه ای که به مطالعه و معرفی فرهنگ و سنتهای بومی ایران داشت ، موزه مردم شناسی را پایه گذاری کرد ( کیهان فرهنگی ، همانجا؛ مجله دانشکده …، همانجا).

بهنام بیشتر وقت خود را به تألیف و ترجمه کتابهای معتبری در زمینه ایران شناسی گذرانید.

برخی از آثار وی عبارت اند از:

تألیف تاریخ صنایع و تمدن مردم فلات ایران پیش از تاریخ (۱۳۲۰ ش ، تهران ) و تاریخ صنایع اروپا در قرون وسطی (۱۳۲۷ ش ، دانشگاه تهران )؛

ترجمه های تمدن ایرانی (۱۳۳۷ ش ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب )؛

هنر ایران : ماد و هخامنشی (۱۳۴۶ ش ، بنگاه ترجمه و نشر کتاب )؛

باستان شناسی ایران باستان (۱۳۴۵ ش ، دانشگاه تهران ؛ مشار، ج ۱، ستون ۴۴۰، ۷۱۹، ۹۵۰).

بیشتر آثار بهنام به صورت مقاله تدوین شده است . این مقالات در زمینه های باستان شناسی ، تاریخ و هنر است که در مجله های مختلفی چون هنر و مردم ، سخن ، پیام نوین و ایران امروز نشر یافته است ( مظلوم کیسمی و طالبی صومعه سرایی ، جاهای متعدد).



منابع :

(۱) تمدن ایرانی ، اثر چند تن از خاورشناسان فرانسوی ، ترجمه عیسی بهنام ، تهران ۱۳۴۶ ش ؛
(۲) علی پاشا صالح ، «یادبود نویسندگان و دوستان »، آینده ، سال ۱۰، ش ۱۰ و ۱۱ (دی و بهمن ۱۳۶۳)؛
(۳) کیهان فرهنگی ، سال ۱، ش ۹ (آذر ۱۳۶۳)؛
(۴) مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ، سال ۱۶، ش ۱و۲ (مهر و آذر ۱۳۴۷)؛
(۵) خانبابا مشار، فهرست کتابهای چاپی فارسی ، تهران ۱۳۵۲ ش ؛
(۶) جنت مظلوم کیسمی و حسین فرامرز طالبی صومعه سرایی ، کتابشناسی موزه ، تهران ۱۳۶۵ ش ؛
(۷) غلامرضا معصومی ، باستان شناسی ایران ، تهران ۱۳۵۵ ش .

 دانشنامه جهان اسلام جلد ۵ 

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *