فلسفه صلح امام حسن مجتبى علیه السّلام
س ۲۶۰– منقول است که در جریان صلح امام حسن مجتبى علیه السلام با معاویه ، هجر بن عدى به حضرت عرض کرد:
یا مذل المومنین اى خوار کننده مؤ منان !آیا این سخن با مقام هجر منافات ندارد؟
ج – اگر گفته باشد یک نحو جهالت است از هجر، به نظرم قیس بن سعد بن عباده این سخن را گفته است . بعد هم حضرت بیان فرمود که زمینه آماده نبود، و وسیله براى دفاع نداشتم ، لذا مجبور به صلح شدم ، و او هم بعد از بیان امام ، پذیرفت .
سیدالشهداء علیه السّلام
معناى ثارالله
س ۲۶۱- معناى (ثارالله ) چیست ؟
ج – یعنى اى خون خدا.
زمان ظهور حبیب بن مظاهر در کربلا
س ۲۶۲– آیا حبیب بن مظاهر سلام الله علیه از شهادت حضرت مسلم سلام الله علیها خبر داشت ؛ و اگر اطلاع داشت چرا به او کمک نکرد؟
ج – ظاهرا خبر داشت ، زیرا حضرت مسلم سلام الله علیها در پنجم ذى حجه به شهادت رسید که تا عاشورا حدود یک ماه مى شود. و حبیب بن مظاهر بعد از شهادت حضرت مسلم به کربلا رفته است . شاید وقت شهادت حضرت مسلم در کوفه نبوده ، یا طور دیگر بوده که ما اطلاع نداریم . به هر حال ائمه علیهم السلام بر ایشان خرده نگرفته اند.
زمان وقوع جریان کربلا
س ۲۶۳– گفته مى شود: روز عاشورا در جریان کربلا به صورت غیر طبیعى طولانى شد، آیا این مطلب درست است ؟
ج – چنین گفته اند، ولى واقعه کربلا در پاییز و بیستم میزان (مهرماه ) اتفاق افتاده که روز تقریبا ۱۲ ساعت بود، و از سفیدى صبح تا دو ساعت به غروب جنگ و نبرد ادامه داشت .
زمان شهادت حضرت ابوالفضل علیه السّلام
س ۲۶۴– آیا حضرت ابوالفضل العباس علیه السّلام جداگانه جنگ نمودند؟
ج – ایشان در جنگ مغلوبه پیش از ظهر جنگ کردند و به همراه ۴۹ نفر از اصحاب حضرت سیدالشهداء علیه السّلام شهید شدند.
قوم مستمیت
س ۲۶۵– چگونه اصحاب سیدالشهداء علیه السّلام با آن عده اندک ، در برابر لشگر کوفه با آن همه جمعیت مقاومت نمودند؟
ج – اصحاب حضرت سیدالشهداء علیه السّلام قوم مستمیت (طالب مرگ و شهادت ) بودند و براى مرگ مى جنگیدند، و کسى که این گونه باشد خیلى پر خطرتر و مقاوم تر است و هیچ وقت پا به فرار نخواهد گذاشت ؛ اما لشگر مخالف ، مستمیت نبودند.
تاءثر عموم موجودات در سوگ سیدالشهداء
س ۲۶۶– در یکى از زیارات سیدالشهداء علیه السّلام (زیارت اول و نیمه رجب ) آمده است : اشهد لقد اقشعرت لدمائکم اظله العرش مع اظله الخلائق ، و بکتکم السماء و الارض و سکان الجنان و البر و البحر گواهى مى دهم که به یقین سایه ها (و تمثلات نورى ) عرش و تمام مخلوقات براى ریختن خون شما متاءثر گردیدند، و تمام آسمان و زمین و ساکنان بهشت ها و خشکى و دریا براى شما گریستند.
ج – عالم متاءثر مى شود، بدانیم یا ندانیم ، زیرا تاءثر واقعیتى است که در بدن عنصرى امام علیه السّلام پیدا شده است : و به جهت ارتباط همه عالم با امام علیه السلام ، موجودات عالم علوى و سفلى همگى متاءثر مى شوند.
در ذیل آیه فلما اسفونا، انتقمنا منهم . (زخرف : ۵۵): (پس وقتى ما را به خشم آوردند، از آنان انتقام گرفتیم ). روایت معتبره اى از حضرت امام صادق علیه السّلام وارد شده که ان الله تبارک و تعالى لایاءسف کاءسفنا، و لکنه خلق اولیاء لنفسه ، یاءسفون و یرضون و هم مخلوقون مدبرون ، فجعل رضاهم لنفسه رضى ، و سخطه لنفسه سخطا…
خداوند تبارک و تعالى مانند ما خشمگین نمى گردد، بلکه اولیایى را براى خود آفریده است که آنان خشمگین مى گردند و خشنود مى شوند، و آنان مخلوقند و تدبیر امورشان به دست خداست ، و خداوند خشنودى آن ها را خشنود خود، و خشم آنان را خشم خود به حساب آورده است …
س ۲۶۷– آیا از این جمله استفاده مى شود که حتى جهنمیان مانند (ابن ملجم ) نیز گریه کردند؟
ج – خیلى ها را به گریه واداشت و درک کردند که نمى باید این کار را مى کردند. منظور تاءثر همه مخلوقات است و اینکه از انس و جن و آسمان و زمین گرفته تا عرض و کرسى و هر چه هست ، از ریختن خون حضرت سید الشهداء علیه السّلام متاءثر شدند؛ زیرا ولى خود بود و ولایت کلیه عالم را داشت .
این یک نحوه تاءثر عمومى است ، جنت گریه کرد با اینکه دار سرور است و حزن و اندوه و خوف ندارد. اگر گریه متعارف باشد، بهشت با کدام چشم گریه کرد؟! بنابراین منظور تاءثر عمومى از جمله جنت است .
خونین شدن آفتاب در سوگ سیدالشهداء علیه السّلام
س ۲۶۸– آیا صحیح است که آفتاب در شهادت حضرت سید الشهداء علیه السّلام خونین شد؟
ج – در حدیثى از حضرت صادق علیه السّلام آمده است : چهل روز، بعد از واقعه کربلا، آفتاب به رنگ سرخ ، طلوع و غروب مى کرد: تطلع حمراء و تغیب حمراء امام جواد علیه السّلام
س ۲۶۹– در روایت آمده : (حضرت امام جواد علیه السّلام در یک مجلس جواب سى هزار مساءله را دادند) این معنى چگونه قابل تصور است ؟
ج – بحسب ظاهر، سؤ الاتى تنظیم شده بود و امام علیه السّلام براى هر چند مساءله جوابى فرموده اند. ظاهر روایت راجع به سؤ ال تنها نیست ، راجع به سؤ ال و جواب هر دو است ، که هر چه پرسیده بودند، حضرت جواب کافى و شافى دادند.
درمحضر علامه طباطبایی//محمدحسین رخشاد