بَحرانی ، علی بن عبداللّه بن علی سِتری (منسوب به سِترَه یا ستار، ناحیه ای در بحرین )، از فقها و مراجع تقلید امامی بحرین و شبه جزیره عربستان در قرن سیزدهم و چهاردهم .
در بحرین زاده شد (بحرانی ، ص ۲۳۶؛ زرکلی ، ج ۴، ص ۳۰۸؛ کحّاله ، ج ۷، ص ۱۳۷) و در زمان حیات پدرش که از فقهای بحرین بود ( رجوع کنید به بحرانی ، ص ۲۳۶، ۲۳۸) به مطرح * در نزدیکی مسقط کوچ کرد. در اقامت طولانی خود در آنجا به ارشاد و راهنمایی اهالی ، بویژه طایفه حیدرآبادیه ، و مطالعه و تصنیف پرداخت (همان ، ص ۲۳۶؛ امینی ، ص ۳۴۱؛ زرکلی ، همانجا) و در آنجا مرجع تقلید شد (آقا بزرگ طهرانی ، ۱۴۰۳، ج ۱۸، ص ۳۰۵؛ زرکلی ، همانجا).
شهادت
در اواخر عمر ناچار به ترک مطرح شد (بحرانی ، همانجا) و در بندرلنگه اقامت گزید. بحرانی در ۱۳۱۹ (یا ۱۳۱۸) مسموم و شهید شد (امینی ، همانجا؛ بحرانی ، ص ۲۳۶ – ۲۳۷؛ زرکلی ، همانجا؛ کحّاله ، ج ۷، ص ۱۳۷ – ۱۳۸؛ آقابزرگ طهرانی ، ۱۴۰۳، ج ۱، ص ۲۷۷، ج ۲، ص ۳۳۰، ج ۱۸، ص ۳۰۵، ج ۲۲، ص ۲۴۴؛ همو، ۱۴۰۴، جزء ۱، قسم ۴، ص ۱۴۷۲؛ امین ، ج ۸، ص ۲۶۸؛ قائینی نجفی ، ص ۵۹).
ظاهراً تنها استادِ بحرانی پدرش بوده است (بحرانی ، ص ۲۳۸؛ امینی ، همانجا). به نوشته حسن بحرانی ، وی در زمینه تاریخ ، حدیث ، شعر و ادب حافظه ای سرشار و اطّلاعاتی وسیع داشت و هرچند دوران تحصیلش طولانی نبود، در پرتو حافظه ، استعداد، مطالعه مستمر و تصنیف و تدریس ، به چنان مقام علمی والایی دست یافت که دانشمندان به ستایش او برخاستند (۲۳۸ – ۲۳۹؛ امینی ، همانجا).
در منابع ، کتابها و آثار متعدّد کلامی و فقهی او را نام برده اند ( رجوع کنید به امین ، همانجا؛امینی ، ص ۳۴۲؛بحرانی ، ص ۲۳۷ – ۲۳۸؛آقابزرگ طهرانی ، ۱۴۰۴، جزء۱، قسم ۴، ص ۱۴۷۱؛زرکلی ، همانجا؛کحّاله ، ج ۷، ص ۱۳۸؛قائینی نجفی ، همانجا).
از جمله :
لسان الصّدق که در ۱۳۰۶ در ردّ برکتاب « میزان الحق » از کشیش و مبلغ معروف مسیحی نگاشته و در ۱۳۰۷ در بمبئی چاپ شده است (آقابزرگ طهرانی ، ۱۴۰۳، ج ۱۸، ص ۳۰۵ – ۳۰۶)؛
الاجوبه العلیّه للمسائل المسقطیّه کتاب جامعِ فقهی و فتوایی او که به همّت شاگرد و خواهرزاده اش احمدبن محمّدبن احمدبن سرحان بحرانی و به ترتیبِ کتب فقهی گردآوری و در ۱۳۱۶ چاپ شد (همان ، ج ۱، ص ۲۷۷؛بحرانی ، ص ۲۳۸) و میرزا محمّدتقی شیرازی * حاشیه ای فتوایی برآن زده است (آقابزرگ طهرانی ، ۱۴۰۳، همانجا؛منارالهدی فی اثبات امامه ائمّه الهدی (یا: فی اثبات النّص علی الائمّه الامناء) در نقد سخنان معتزله و اشاعره از جمله ابن ابی الحدید و قوشچی درباره امامت ، که در ۱۳۲۰ در بمبئی چاپ شد (همان ، ج ۲۲، ص ۲۴۴)؛
قامعه اهل الباطل در دفاع از عزاداری امام حسین علیه السّلام (چاپ بمبئی رجوع کنید به همان ، ج ۱۷، ص ۱۵)؛
واسطه العقدالثمین (همان ، ج ۲۵، ص ۱۱).
منابع :
(۱) محمد محسن آقابزرگ طهرانی ، الذریعه الی تصانیف الشیعه ، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی ، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳؛
(۲) همو، طبقات اعلام الشیعه ، جزء۱: نقباءالبشر فی القرن الرابع عشر ، مشهد ۱۴۰۴؛
(۳) محسن امین ، اعیان الشیعه ، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳؛
(۴) عبدالحسین امینی ، شهداءالفضیله ، قم ۱۳۵۲ ش ؛
(۵) علی بن حسن بحرانی ، انوارالبدرین فی تراجم علماءالقطیف والاحساء والبحرین ، چاپ محمدعلی محمدرضا طبسی ، نجف ۱۳۷۷، چاپ افست قم ۱۴۰۷؛
(۶) خیرالدین زرکلی ، الاعلام ، بیروت ۱۹۸۶؛
(۷) علی فاضل قائینی نجفی ، معجم مؤلفی الشیعه ، تهران ۱۴۰۵؛
عمررضا کحاله ، معجم المؤلفین ، بیروت ( تاریخ مقدمه ۱۳۷۶ ) .
دانشنامه جهان اسلام جلد ۲
