زندگینامه جمال الدین محمد بَحْرَقْ(متوفی۹۳۰ ه ق)

بَحْرَقْ ، جمال الدین محمدبن عمربن مبارک بن عبداللّه بن علی حِمْیَری حَضْرمی شافعی ، عالم و صوفی عربستان جنوبی . در ۸۶۹ در سَیْوون به دنیا آمد. پس از تحصیل در عدن و زَبِید، چندی قاضی شِحْر شد و سپس در عدن اقامت گزید و توجه و عنایت حاکم آن ، امیر مَرجان را به خود جلب کرد. پس از مرگِ امیرمرجان در ۹۲۷، به هند رفت و در آنجا از حمایت مظفرشاه سلطان گجرات برخوردار شد. اما پس از اندک مدتی ناچار به ترک دربار شد و در ۹۳۰ در احمدآباد هند، شاید به سبب مسمومیت ، درگذشت .

آثار

تألیفات بسیار متعدد او هم شامل موضوعات دینی و هم غیردینی است . آثار وی که به نظر می آید ابتکاری باشند،

عبارت اند از:

مَوَاهِب القدّوس فی مَناقب ابن العَیْدَروس ( رجوع کنید به سارجنت ، ص ۵۸۶؛ درباره استادش رجوع کنید به د. اسلام ، ذیل «عیدروس »، ش ۲)؛

حلیه البَنَات والبَنِین فی ما یحتاج الیه من امرالدین ؛

عِقْدالدُرَرِ فی الایمان بالقضاءِ والقدر؛

العِقْد الثَّمین فی اِبطال القول بالتقبیح والتحسین ؛

التَّبصره الاحَمدیّه فی السیره النبویّه ؛

ترتیب السّلوک الی ملک الملوک ( رجوع کنید به بروکلمان ، ج ۱، ص ۵۷۶)؛

قصیده العُرْوه الوثیقه (الوُثْقی )، با شرح الحدیقه الانیقه (همان ، > ذیل < ، ج ۲، ص ۵۵۵).

تلخیصها:

الاسرارالنبویه ، ملخّص الاذْکار النَوَویه ، یعنی حِلیه الابرار (همان ، ج ۱، ص ۵۰۱)؛

ذَخیره الاِخْوان ، ملخّص کتاب الاستغناء بالقرآن (؟)؛

مُتْعَه الاسماع ، ملخّص الاِمتاع فی اَحکام السَّماع ، تألیف اَدْفُوی (همان ، > ذیل < ج ۲، ص ۲۷)؛

کتاب الاوائلِ عسکری (همان ، > ذیل < ج ۱، ص ۱۹۴)؛

المَقاصد الحَسَنَه سخاوی (همان ، > ذیل < ، ج ۲، ص ۳۲)؛

الترغیب و الترهیب مُنْذری (همان ، > ذیل < ، ج ۱، ص ۶۲۷).

شروح :

العقیده الشافعیّه ، شرح قصیده مشهور یافعی (همان ، > ذیل < ، ج ۲، ص ۲۲۷ ـ ۲۲۸)؛

تحفه الاحباب و طرفه الاصحاب ، شرح مُلْحَه الاِعراب حریری (همان ، > ذیل < ، ج ۱، ص ۴۸۹)؛

نشرالعَلَم فی شرح لامیَّه العجم (سرکیس ، ج ۱، ستون ۵۳۳؛ که در واقع خلاصه شرح صفدی است )؛

شرح لامیَّه الافعال ابن مالک (همان ، ج ۱، ستون ۵۳۲ـ۵۳۳؛ رجوع کنید به بروکلمان ، ج ۱، ص ۳۶۲، > ذیل < ، ج ۱، ص ۵۲۶).

رسالات کوچکتری نیز در ریاضیات و نجوم و طب دارد. نمونه هایی از اشعارش را عیدروس و سَقّاف آورده اند.



منابع :

(۱) یوسف الیان سرکیس ، معجم المطبوعات العربیّه والمعرّبه ، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸؛
(۲) عبدالله بن محمد سقّاف ، تاریخ الشعراء الحضرمیین ، ج ۱، ص ۱۲۱ به بعد؛
(۳) عبدالقادربن شیخ عیدروس ، النُّورالسافر عن اخبارالقرن العاشر، ص ۱۴۳-۱۵۱؛

(۴) Carl Brockelmann, Geschichte der arabischen Litteratur, Leiden 1943-1949, Supplementband , 1937-1942, é , ۵۵۴;
(۵) EI , s.v.û`Aydaru ¦ sý (by O.Lخfgren);
R.B. Serjeant, ûMaterials for South Arabian history. Notes on new MSS. from H ¤ ad ¤ ramawtý, BSOAS , x Ë Ë Ë (۱۹۵۰).

دانشنامه جهان اسلام جلد ۲

دیدگاه‌ها

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *