از طایفه بنی سلمه (ابن هشام ، ج ۲، ص ۱۹۶) و مادرش خلیده ، دختر قیس بن ثابت ، از قبیله اَشجع از طایفه بنی دُهمان بود. او و پدرش ، براءبن معرور، در بیعت عقبه * ، به سال دوازدهم بعثت ، شرکت داشتند (همان ، ج ۲، ص ۸۱؛ ابن سعد، ج ۳، ص ۵۷۰).
بشر در غزوه بدر، احد، خندق ، حدیبیه و خیبر شرکت داشت (ابن سعد، ج ۳، ص ۵۷۱؛ شیخ طوسی ، ص ۹؛ ابن هشام به حدیبیه اشاره نکرده است ، ج ۲، ص ۱۰۳). در غزوه احد جزو پنجاه تیرانداز مأمور تنگه احد بود (واقدی ، ج ۱، ص ۲۴۳). پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم ، میان او و واقدبن عبدالله تمیمی ، هم پیمان بنی عَدی ، عقد اخوت بست (ابن سعد، ج ۳، ص ۵۷۰ ـ ۵۷۱؛ شیخ طوسی ، ص ۹).
ابن هشام در شأن نزول آیه ۸۹ سوره بقره گفته است که معاذبن جَبَل و بشربن براء به یهود مدینه گفتند: این همان پیامبری است که شما به ظهور وی بشارت می دادید و اوصاف او را برای ما می گفتید و انتظار داشتید که به واسطه او بر ما پیروز شوید؛ پس چرا اکنون ایمان نمی آورید و انکار می کنید (ج ۲، ص ۱۹۶).
پیامبر اسلام بشر را سید قبیله اش ، یعنی بنی سلمه خواند، و جَدّبن قَیس را که مردی بخیل بود، عزل کرد (واقدی ، ج ۲، ص ۵۹۱؛ ابن هشام ، ج ۲، ص ۱۰۴). به گفته شَعبی و ابن عایشه ، پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم سیادت بنی سلمه را به عمروبن جَموح دادند. ولی ابن اثیر این گفته را چندان درست نمی داند (ج ۱، ص ۱۸۴).
بشر در غزوه خیبر از گوشت زهرآلودی که زنی یهود به نام زینب دختر حارث برای پیامبر هدیه آورده بود، خورد و به محض فروبردن لقمه ، رنگش تغییر کرد. بعضی گفته اند که در همان مجلس و گروهی معتقدند که پس از یک سال تحمل درد، درگذشت (واقدی ، ج ۲، ص ۶۷۸؛ بیهقی ، ج ۴، ص ۲۶۲؛ ابن هشام ، ج ۳، ص ۳۵۳؛ شیخ طوسی ، ص ۹). به گفته واقدی ، بعضی شخص مسموم را مبشربن براء دانسته اند، اما این سخن پذیرفته نشده است (ج ۲، ص ۶۷۹).
منابع :
(۱) ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفه الصّحابه ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(۲) ابن سعد، طبقات الکبری ، چاپ احسان عباس ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(۳) ابن هشام ، سیره النبویّه ، چاپ مصطفی سقّا، ابراهیم ابیاری ، و عبدالحفیظ شلبی ، بیروت ( بی تا. ) ؛
(۴) احمدبن حسین بیهقی ، دلائل النبوه ، بیروت ۱۴۰۵؛
(۵) محمدبن حسن طوسی ، رجال الطّوسی ، نجف ۱۳۸۰/۱۹۶۱؛
(۶) محمدبن عمر واقدی ، کتاب المغازی للواقدی ، چاپ مارسدن جونس ، لندن ۱۹۶۶٫
دانشنامه جهان اسلام جلد ۳