خواجه عبدالله بن محمد انصاری هروی بسال (۳۹۶ ه ق) متولد شد. و معاصر الب ارسلان سلجوقی و خواجه نظام الملک بود نسبش اگرچه به ابوایوب انصاری میرسید.
ولی چون عمرش در ایران گذشت لاجرم به سلک سخنسرایان ایرانی درآمد او بزبان فارسی با لحنی خاص سخن گفت و نثر فصیح و نظم ملیح در این زبان ساخت شیخ از اجلهء محدثین و عرفا بود و نزد دانشمندان و مشایخ بزرگی شاگردی کرد. او حافظه ای شگفت انگیز داشت.از مشایخ صوفیه به شیخ ابوالحسن خرقانی ارادت میورزید و بعد جانشین او شد.
تصانیف
تصانیفی بعربی
ذم الکلام
منازل السائرین
تصانیف فارسی
زاد العارفین
کتاب اسرار دارد
و همچنین رسالات دیگر بفارسی مانند:
رسالهء دل و جان
کنز السالکین و
ارادت نامه و
قلندرنامه و
هفت حصار و
محبت نامه و
مقولات و
الهی نامه از او موجود است که از معروفترین گفته های او مناجات اوست شیخ رباعی های روان و فراوان دارد
او طبقات الصوفیهء عبدالرحمن سلمی را در مجالس وعظ با اضافاتی بزبان هروی قدیم املاء کرد و یکی از مریدان آن را جمع کرد و در قرن نهم هجری قمری عبدالرحمن جامی آن را بفارسی معمولی برگرداند و نام آن را نفحات الانس گذاشت.
شیخ بسال ۴۸۱ ه ق در هرات درگذشت (از تاریخ ادبیات ایران تألیف دکتر شفق).
لغت نامه دهخدا
